Tímarit Máls og menningar - 01.05.1982, Page 121

nautn í að reyna að leiða þær til lykta.
Ekki veit ég hversu margar lausnir mér
komu í hug við lestur Fyrstu
snjóbarnanna sem etv. er besta saga
bókarinnar. Og ekki veit ég hvað því
réði að þegar ég las Bara Unu bina góðu
hafði ég kristna trú og kirkju í huga en
gerði mér hins vegar grein fyrir að ýms-
ar aðrar lausnir gátu komið til greina.
Hin lítilþæga Una situr uppi með ó-
grynni ónýttrar gæsku sem enginn virð-
ist hafa not fyrir þangað til yfirvöld
heilbrigðismála komast að hæfileikum
hennar til að sætta fólk við dauðann og
losa það við gremju og efasemdir ó-
ánægju og mótþróa. I lok sögunnar
beinir hún allri þessari gæsku að sjálfri
sér og deyr auðvitað sæl.
Nafn bókarinnar hefur háðslegan
undirtón: borgin okkar er ekki okkar
borg — þar ráða öfl sem við getum litlar
reiður hent á. Kannski má líta á nafnið
sem þversögn: Borgin er ómótmælan-
lega okkar (við búum í henni) samt er
hún ekki okkar (við eigum ekkert í
henni). Og það væri ekki eina þversögn-
in í bókinni:
— Hróplegt óréttlæti, sagði
Guðrún af svo miklum sannfær-
ingarkrafti að það vottaði fyrir
tómahljóði á bakvið orðin. (bls.
45).
— Hér gerist ekki mikið. Hér er
fyrst og fremst unnið (bls. 10)
Og Vésteinn fer í þessum sögum sínum
víðar á stílkostum miklum. Frumlegir
orðaleikir koma þar við sögu: „ . . .það
er enginn gamanleikur að reka
leikhús . . .“ eru orð leikhússtjórans sem
þrúgaður er áhyggjum. Og litlu síðar
fullyrðir hinn sami: „—Þetta er ekki
einleikið . . .“ eftir að Katrín hafði lokið
Umsagnir um batkur
löngum einleik fyrir fólkið í miða-
sölunni. Skemmtilega leikur Vésteinn
sér að hreyfingum blómanna í
eftirfarandi kafla sömu sögu:
— Henni fannst rósirnar hallast
að því að þeir hringdu í dag,
túlípanarnir sveigðust afturámóti
í þá áttina að þeir hringdu á
morgun . . . (bls. 82).
Og þurrausna blaðamanninn í Lausnar-
anum
. . .langaði mest til að stökkva út
með höfuðið á undan. Það gæti
auðvitað ekki leyst höfuðvand-
ann . . .(bls. 130).
Það er mjög í anda sagnanna er dauðir
hlutir taka að sér hlutverk lifandi vera,
hús og hýbýli taka sér stöðu fyrir fram-
an manninn sem þokast í bakgrunninn,
hlutadýrkun nútímans til staðfestingar.
Listakonan í Utlendingi á sér ekki æðra
takmark með list sinni en mála „uppí
sýningu" (bls. 18) og síðar „uppí salinn"
(bls. 26). Reglurnar í sömu sögu öðlast
líf og „hallast að því að ógerningur sé að
veita ekki-tilverandi manni vegabréf"
(bls. 15) og svo „langaði skrifstofuna til
að eftir henni yrði tekið.“ (bls. 40). í
söj>unni um Katrínu leikkonu segir:
„Ur fatageymslunni bárust þau tíðindi
að áhorfendur hefðu verið gáttaðir og
haft á orði, að loksins hefði þessi mynd-
arlega bygging eignast stjörnu við sitt
hæfi.“ (bls. 93). Náttúrlega ekki leikhús-
gestir.
Þegar Vésteinn talar um „þúandi
sáttfýsi" (bls. 21) og „síþusandi athafna-
leysi“ (bls. 54) fer ekki hjá því að hann
minni töluvert á meistara Þórberg og er
ekki leiðum að líkjast.
Sögurnar hefjast allar á sömu orðum:
„I borginni okkar var (voru) einu
sinni . . .“ og auk þess er margklifað á
239