Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.05.1982, Page 124

Tímarit Máls og menningar - 01.05.1982, Page 124
Tímarit Máls og menningar sköpun sögumanns er með þeim hætti að höfundur stendur oftast í írónískri fjarlægð frá honum, lýsir honum gjarn- an með kaldhæðni og gálgahúmor. Guðjón er ósjálfstæð hópsál, „vesældar- legt nóboddí" (105) sem drekkur (ó- spart!) í sig kjarkinn, til að deyfa and- leysið, gleyma dáðleysinu, öðlast „við eigum pleisið" töffaratilfinninguna. I stuttu máli sagt skortir Guðjón ræfilinn sjálfsmynd. I eftirfarandi sjálfslýsingu hans kemur fram að þegar hann ræðir við fólk er hann aðeins spegilmynd viðmælandans, en þorir aldrei að taka afstöðu sjálfur: Þegar ég tala við sjómenn er ég sjómaður (lengst af naut ég í þeim efnum reynslu minnar frá því ég var eina viku í starfs- kynningu á Akraborginni: —Já það var til dæmis einu sinni þegar ég var á Boggunni fyrir nokkrum árum, þá fengum við svona djöf- ulli krappan hnút á lunninguna bakborðsmegin maður . . .) Þeg- ar ég tala við pabba er ég þjóð- legur umbótamaður með virðingu fyrir menntun vinnu og frama, þegar ég tala við heimspekideildarstúdenta er ég fínlegur fagurkeri og þegar ég tala við Valla er ég utan við mig og sama um allt. (48) Og höfundur lætur ekki þar við sitja heldur fær lesandinn að kynnast öllum þessum hliðum Guðjóns í samtölum bókarinnar sem mörg hver eru ansi mergjuð. En þrátt fyrir kaldhæðnina vottar ósjaldan fyrir samúð í garð Guðjóns, ekki síst í lýsingunni á misheppnaðri sjómennsku hans, sbr.: Það er náttúrlega nokkuð sem maður rifjar helst ekki upp, en ég lá einsog litla stúlkan með eld- spýturnar, hálfvolandi utaní öskutunnum daginn sem ég kom í land af Kristgeiri RE. (143) Félagar Guðjóns fá nokkuð háðulega útreið. I gegnum töffaratilstand þeirra varpar höfundur ljósi á fremur sleip haldreipi margra sem útskrifuðust úr menntaskóla um miðjan síðasta áratug, svo sem útþynntan marxisma 68-kyn- slóðarinnar, sjálfsþurftarbúskap í hippa- legum anda, uppreisn gegn öllu sem kallast gat stofnun, hvort heldur var skóli, hjónaband eða eitthvað annað. Þetta eru strákar sem sumir hverjir vilja e.t.v. bæta og breyta, en skortir áræði, hugmyndir, áþreifanlega sjálfsmynd, því það dugar skammt að flakka og flippa, því miður. Þess vegna hverfa þeir einn af öðrum á vit hins fyrirlitna borg- aralega lífs í formi hjónabands, há- skólans, fastrar vinnu. Hvað aðalpersónu bókarinnar Guð- jóni viðkemur er undir lokin aðeins far- ið að rofa til í þeirri ranghug- myndaþoku sem hann hefur til þessa verið umluktur, það læðist að honum grunur um að hann sé að gera mistök (130) og með því færist hann væntan- lega nær höfundi sínum. Eg hef séð ýmsa vega að höfundi fyrir það hversu kvenpersónur hans séu loft- kenndar; Guðný sem Guðjón er í tygj- um við, fái m. a. s. varla að stynja upp orði í sögunni. Er endilega við öðru að búast? Eg held varla. I fyrsta lagi er þetta saga í 1. persónu og því aðeins um óbeinar persónulýs- ingar að ræða, þ. e. lesandi kynnist aukapersónum annað hvort í samtölum þeirra við Guðjón eða af hugrenningum 242
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.