Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.05.1982, Síða 124

Tímarit Máls og menningar - 01.05.1982, Síða 124
Tímarit Máls og menningar sköpun sögumanns er með þeim hætti að höfundur stendur oftast í írónískri fjarlægð frá honum, lýsir honum gjarn- an með kaldhæðni og gálgahúmor. Guðjón er ósjálfstæð hópsál, „vesældar- legt nóboddí" (105) sem drekkur (ó- spart!) í sig kjarkinn, til að deyfa and- leysið, gleyma dáðleysinu, öðlast „við eigum pleisið" töffaratilfinninguna. I stuttu máli sagt skortir Guðjón ræfilinn sjálfsmynd. I eftirfarandi sjálfslýsingu hans kemur fram að þegar hann ræðir við fólk er hann aðeins spegilmynd viðmælandans, en þorir aldrei að taka afstöðu sjálfur: Þegar ég tala við sjómenn er ég sjómaður (lengst af naut ég í þeim efnum reynslu minnar frá því ég var eina viku í starfs- kynningu á Akraborginni: —Já það var til dæmis einu sinni þegar ég var á Boggunni fyrir nokkrum árum, þá fengum við svona djöf- ulli krappan hnút á lunninguna bakborðsmegin maður . . .) Þeg- ar ég tala við pabba er ég þjóð- legur umbótamaður með virðingu fyrir menntun vinnu og frama, þegar ég tala við heimspekideildarstúdenta er ég fínlegur fagurkeri og þegar ég tala við Valla er ég utan við mig og sama um allt. (48) Og höfundur lætur ekki þar við sitja heldur fær lesandinn að kynnast öllum þessum hliðum Guðjóns í samtölum bókarinnar sem mörg hver eru ansi mergjuð. En þrátt fyrir kaldhæðnina vottar ósjaldan fyrir samúð í garð Guðjóns, ekki síst í lýsingunni á misheppnaðri sjómennsku hans, sbr.: Það er náttúrlega nokkuð sem maður rifjar helst ekki upp, en ég lá einsog litla stúlkan með eld- spýturnar, hálfvolandi utaní öskutunnum daginn sem ég kom í land af Kristgeiri RE. (143) Félagar Guðjóns fá nokkuð háðulega útreið. I gegnum töffaratilstand þeirra varpar höfundur ljósi á fremur sleip haldreipi margra sem útskrifuðust úr menntaskóla um miðjan síðasta áratug, svo sem útþynntan marxisma 68-kyn- slóðarinnar, sjálfsþurftarbúskap í hippa- legum anda, uppreisn gegn öllu sem kallast gat stofnun, hvort heldur var skóli, hjónaband eða eitthvað annað. Þetta eru strákar sem sumir hverjir vilja e.t.v. bæta og breyta, en skortir áræði, hugmyndir, áþreifanlega sjálfsmynd, því það dugar skammt að flakka og flippa, því miður. Þess vegna hverfa þeir einn af öðrum á vit hins fyrirlitna borg- aralega lífs í formi hjónabands, há- skólans, fastrar vinnu. Hvað aðalpersónu bókarinnar Guð- jóni viðkemur er undir lokin aðeins far- ið að rofa til í þeirri ranghug- myndaþoku sem hann hefur til þessa verið umluktur, það læðist að honum grunur um að hann sé að gera mistök (130) og með því færist hann væntan- lega nær höfundi sínum. Eg hef séð ýmsa vega að höfundi fyrir það hversu kvenpersónur hans séu loft- kenndar; Guðný sem Guðjón er í tygj- um við, fái m. a. s. varla að stynja upp orði í sögunni. Er endilega við öðru að búast? Eg held varla. I fyrsta lagi er þetta saga í 1. persónu og því aðeins um óbeinar persónulýs- ingar að ræða, þ. e. lesandi kynnist aukapersónum annað hvort í samtölum þeirra við Guðjón eða af hugrenningum 242
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.