Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Blaðsíða 109

Höfundurinn sem framleiðandi
borgaralegum uppruna, hlaut borgaralegt uppeldi og kem úr borgaralegu
umhverfi. Eðlilega hef ég tilhneigingu til að snúa mér að þeirri stétt sem ég
tilheyri, sem ég þekki best og skil best. Það þýðir hins vegar ekki að ég
skrifi til að þóknast henni eða styrkja. Annars vegar er ég sannfærður um
að öreigabyltingin er bæði nauðsynleg og æskileg, hins vegar að hún verður
þeim mun hraðari, auðveldari, árangursríkari og hefur minni blóðsúthell-
ingar í för með sér sem mótstaða borgarastéttarinnar er minni . . . Verka-
lýðsstéttin þarfnast nú bandamanna úr röðum borgarastéttarinnar, alveg
eins og borgarastéttin þurfti á bandamönnum úr röðum aðalsins að halda á
18. öld. Eg kýs að skipa mér í flokk þessara bandamanna."
Aragon hefur þessar athugasemdir fram að færa: „Félagi okkar fjallar hér
um vandamál sem snertir mikinn fjölda nútímarithöfunda. Ekki hafa allir
kjark til að horfast í augu við þann vanda . . . Þeir eru fáir sem gera sér eins
góða grein fyrir stöðu sinni og René Maublanc. En af þeim verðum við
einmitt að krefjast meira . . . Það er ekki nóg að veikja borgarastéttina
innan frá, það verður að berjast við hana með verkalýðnum . . . Andspænis
René Maublanc og mörgum vinum okkar úr hópi rithöfunda, sem enn eru
hikandi, blasir við fordæmi sovésku rithöfundanna sem komu úr rússnesku
borgarastéttinni, en urðu þó brautryðjendur í sósíalískri uppbyggingu.“
Svo mörg voru þau orð Aragons. En hvernig urðu þessir rithöfundar að
brautryðjendum? Áreiðanlega ekki án mjög harðrar baráttu og afar erfiðra
skoðanaskipta. Þeim hugleiðingum sem ég hef flutt ykkur er ætlað að draga
lærdóm af þessari baráttu. Þær styðjast við hugtak sem leysti deiluna um
stöðu rússneska menntamannsins: sérfræðingshugtakið. Samstaða sér-
fræðingsins með verkalýðnum — í henni felst lykillinn að þessari lausn —
getur aldrei orðið öðruvísi en óbein. Aktívistarnir og talsmenn Nýju
staðreyndastefnunnar geta hagað sér eins og þeim sýnist, en þeir geta ekki
vísað þeirri staðreynd á bug að vaxandi örbirgð menntamannsins gerir
hann næstum aldrei að öreiga. Hvers vegna ekki? Sökum þess að borg-
arastéttin færði honum í formi menntunar framleiðslutæki upp í hendur,
sem tengir hann þeirri stétt samstöðuböndum vegna menntunarforréttinda
sinna. Því er það með fullum rétti sem Aragon heldur fram í öðru sam-
bandi: „Byltingarsinnaði menntamaðurinn er fyrst og fremst svikari við
stétt sína.“ Þessi svik felast í þeirri starfsemi rithöfundarins sem breytir
honum úr starfsmanni við framleiðslutæki í verkfræðing sem sér hlutverk
sitt í því að aðlaga það markmiðum öreigabyltingarinnar. Þetta er óbeint
framlag, en það frelsar þó menntamanninn frá þvi hreina niðurrifsstarfi
sem Maublanc og margir félagar hans telja hann þurfa að takmarka sig við.
Tekst honum að stuðla að þjóðnýtingu hinna andlegu framleiðslutækja?
Sér hann leiðir til að skipuleggja það verkafólk, sem vinnur andleg störf, í
475