Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Blaðsíða 129

grundvallarmisskilning á hugtakinu
jafnvægi. Nýklassíska hagfræðin gengur
út frá því að sérhver markaður sé í
jafnvægi til langs tíma. Ef breyting verð-
ur á eftirspurnar- og/eða framboðsfors-
endum, þá er bætt við skilyrði af eftir-
farandi tagi: Annaðhvort er viðkom-
andi ástand aðeins ríkjandi um afar
stuttan tíma, þannig að ekkert tillit þarf
að taka til þess. Eða að upphafleg
breyting á eftirspurnar- og/eða fram-
boðsforsendum veldur ójafnvægi, sem
mætt er með nákvæmlega jafnstóru
ójafnvægi framboðs og/eða eftirspurnar
í einhverjum öðrum hluta hagkerfisins,
þannig að þessi tvö ójafnvægi vega út
hvert annað og heildarjafnvægi er tryggt
á ný í líkaninu. Vandamál ójafnvægis er
þannig fellt úr sýn. Nýklassíska hag-
fræðin er með öðrum orðum jafnvægis-
hagfræði. Það er þess vegna skoplegt
umhugsunar að nýklassískri hagfræði er
beitt til að skoða og leysa dæmigerð
vandamál ójafnvægis eins og atvinnu-
leysi og verðbólgu eins og rakið er í
Frjálshyggjunni. Einföldustu kröfur um
samkvæmni og samræmi ættu að úti-
loka slíkt. En í bókinni fjalla ég hins
vegar ekkert um það, sem Asgeir veltir
fyrir sér, hvers kyns vandamál verða í
öðrum hagkenningum en frjálshyggj-
unni af sömu ástæðum. Almennt gildir
að ómögulegt er að beita jafnvægislík-
önum af þessu tagi á fyrirbrigði ójafn-
vægis. Geri ég mig hvorki í bókinni né í
öðru samhengi sekan um slíka beitingu
á jafnvægislíkönum, svo að ég skil ekki
hvernig Asgeir hyggst rökstyðja slíkar
ásakanir. Líklega er hann aðeins að snúa
við hlutverkum enn einu sinni og beita
gagnrýni minni á nýklassista sem sinni
eigin gagnrýni á mig.
Asgeir heldur því fram að ég flokki
kenningar Sókratesar undir frjáls-
Umsagnir um bœkur
hyggju. Eina tilvitnunin í þann mæta
heimspeking í Frjálshyggjunni er á bls.
220. Þar segir: „Ef til vill hefði ég átt að
byrja á því að ræða kröfur Sókratesar
um frelsi til handa borgurum Aþenu.“
Ásgeiri er tíðrætt um Bjart í Sumarhú-
sum. Kannski flokkar hann þrá Bjarts
eftir „sjálfstæði" sem frjálshyggju. Rauði
þráðurinn í þeirri bók er krafan um
frelsi. Það vakir greinilega fyrir ritdóm-
aranum að láta svo líta út sem ég telji
alla frelsisunnendur frjálshyggjumenn.
Gagnrýni mína á frjálshyggjuna má þá
væntanlega flokka sem andstöðu við
frelsið. Ef svo er, þá hefur Asgeir enn
ekki skilið frjálshyggjuna og hagfræði
hennar. Það ætti að verða samherjum
hans á vinstra kanti stjórnmálanna um-
hugsunarefni.
En hugsanlega vakir eitthvað annað
fyrir ritdómaranum, þegar hann veltir
vöngum yfir því hverja ég muni telja til
„frjálshyggjuhópsins“. Skyldu Gunnar
Thoroddsen, Tómas Arnason og Ragn-
ar Arnason allir teljast til þess hóps?
spyr hann. Skyldi Asgeir Daníelsson,
byltingarsinnaður marxisti, teljast til
sama hóps? Skyldi Birgir leyfa sér slíka
ósvífni? Verður hann þá ekki að flokka
Marx sjálfan til frjálshyggjuhópsins,
bætir hinn reiði ritdómari við hróðug-
ur. Asgeir virðist vanur því að kalla
hlutina annaðhvort hvítt eða svart.
Hann finnur til óþægilegs óöryggis yfir
því að ég skuli aðeins ræða hagkenning-
ar og fræðimál í Frjálshyggjunni í stað
þess að láta fylgja með bókinni nafna-
lista — eins konar slúðurdálk — yfir
allan „frjálshyggjuhópinn“, að minnsta
kosti íslensku deildina.
Vindhögg Ásgeirs Daníelssonar
Asgeir Daníelsson hefur með ritdómi
sínum komið á óvart. Hann hefur
495