Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Blaðsíða 74

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Blaðsíða 74
Tímarit Máls og menningar má fyrir alla muni ekki rugla saman höfundi og persónum bókar, eins og hendir suma gagnrýnendur. Hin viktoríanska afstaða Karls læknis er auð- vitað ekki skoðun höfundar." Eftir að hafa fjallað um aðstæður aðalpersónunnar, ræðir Rannveig í sinni grein um eigin reynslu af sjúkrahúsum og þó svo þetta taki full mikið rými í stuttum ritdómi er ekkert út á slíka umræðu að setja, svo lengi sem hún þjónar viðfangsefninu (það skal þó tekið fram að ekki var átt við slíkar lífsreynslusögur er ég ræddi um „persónulega gagnrýni" hér að framan). Rannveig minnist síðan á stéttaskiptingu og valdbeitingu í sjúkrahúsi sögunnar og um „sjúklega" afstöðu læknanna. Ritdómar Gunnlaugs og Illuga, sem báðir eru lengri en þeir tveir síðast- nefndu, eiga það sameiginlegt að vera með miklum endursagnarbrag. Miklu rými er eytt í að rekja efni og gang sögunnar, tæplega helmingi hjá Gunnlaugi en ríflega tveim þriðju hjá Illuga. Eflaust eru skiptar skoðanir um hvort slíkt sé réttlætanlegt og mun ég víkja að því sérstaklega síðar. Báðir minnast þeir á óréttlátt skipulag spítalalífsins, en þó mjög stuttlega. — Gunnlaugur er svo eini gagnrýnandinn sem fjallar beinlínis um fyrri bók höfundar og gerir stuttan samanburð á verkunum tveim. Tel ég að þar mættu aðrir læra af honum. Það vakti nokkra furðu með mér að enginn gagnrýnendanna ræðir sér- staklega um tvískiptingu þá eða andstæður sem ganga í gegnum verkið og marka mjög byggingu þess: sjúkrahúsið og „heilbrigða" lífið utan þess, óttann og öryggið, lífið og dauðann. Veröld Sigrúnar er klofin (sbr. „Tveir aðskildir heimar?“, bls. 10; „Það var eins og hún væri tvær manneskjur“, 30), þetta kemur jafnvel fram í draumum hennar (23) og endurspeglast að sjálf- sögðu í heiti sögunnar. — En Sigrúnu lærist smám saman að þessir tveir aðskildu heimar, sem hún skynjar svo, sjúkrahúsið og þjóðfélagið, eru um margt líkir. Þetta verður grundvallaratriði í ritdómi Dagnýjar; hún bendir á að sjúkrahúsið sé þjóðfélag í þjóðfélaginu og rekur síðan samsvaranirnar hverja af annarri, stéttaskiptinguna, valdaafstæðurnar, samskipti fólksins. Hún fjallar síðan um ótta Sigrúnar sem og um félagslegar og kynferðislegar ástæður fyrir honum. Kosti við þennan ritdóm tel ég ótvíræða; hér er um að ræða þjóðfélags- lega gagnrýni frá ákveðnum sjónarhóli'6 sem ekki er reynt að fela. Frá þessum sjónarhóli veitir ritdómarinn lesanda skipulega og samfellda túlkun sína, greiningu á þeim þáttum sem hann telur bera verkið uppi, en tekur jafnframt fram að höfundur hefði að sínu mati mátt „ganga miklu lengra“. Að þ ví leyti er þetta jákvæð persónuleg gagnrýni — lesandi gerir sér fullkomlega grein fyrir hugmyndafræðilegri afstöðu ritdómarans og getur sjálfur tekið gagnrýna afstöðu til hennar. 440
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.