Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Blaðsíða 121

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Blaðsíða 121
Umsagnir um bœkur ans að grátbroslegum harmleik. Hvað skeður þegar Birgir hittir verkalýðinn í sögulokin þori ég ekki að segja. Þótt sumar reikniæfingar Birgis hafi sent hroll niður eftir bakinu á mér er ekki því að neita að kaflinn um Isal er skásti kaflinn í bókinni, enda það mál mikið hjartans mál Birgis. Mér er að vísu ómögulegt að skilja hvernig Birgir kemur því heim og saman að íslenska auðvaldið sé alltaf að reyna að græða og auka hagvöxt, en allt sem það gerir leiði til hins gagnstæða. Það gefur erlendri stóriðju orkuna og lætur erlendu stór- fyrirtækin plokka sig á allan hátt. Ut af fyrir sig gæti þetta verið efni í harmleik ef orsakasamhengið væri skiljanlegt, en það er eins og Birgir sé sjálfur meðvitað- ur um að eitthvað sé bogið við þetta, því eina skýringin sem hann heldur fram af einhverjum krafti (en með fyrirvörum þó) er að íslenska auðvaldið sé bara svona illa gefið (bls. 180, 220). Eg hafði að vísu lúmskt gaman af þeirri kenningu Birgis að á íslandi séu laun svo lág að þau séu lægri en sem nemur jaðarframlagi vinnuaflsins til framleiðslunnar og að af þessu stafi þenslan í efnahagslífinu (bls. 191). Það er hægt að nota þetta til að stríða ný- klassískum hagfræðingum en fyrir þá sem ekki trúa á nýklassíska hagfræði hefur þetta ekkert annað gildi. A ein- hvern hátt tekst Birgi þó að þvæla þess- um hlutum hreint ótrúlega fyrir sér. A einum stað endursegir hann athuga- semdalaust makalausa skoðun einhvers Levinsons sem heldur því fram að kauphækkanir séu að miklu leyti runnar undan rifjum stórfyrirtækjanna; já „að fjölþjóðafyrirtækjunum sé lífsnauðsyn- legt að hækka launin til að auka kaup- mátt verkafólks, svo að unnt sé að selja hinn þróaða varning“ (bls. 187), en á öðrum stað kvartar Birgir undan því að ódýrt vinnuafl sé notað til að lokka hingað erlend stórfyrirtæki (bls. 135). A enn öðrum stað (t.d. bls. 180) kvartar hann yfir því að stóriðja á íslandi hamli efnahagslegum framförum. Hvað sem því líður vita allir sem fylgst hafa með efnahagsmálum á íslandi að erlend stór- fyrirtæki hafa átt þátt í að hækka laun, þannig að íslenskir kapítalistar hafa kvartað sáran og málgögn verkalýðsins (?) eins og Þjóðviljinn tóku undir söng- inn þegar frystihús á Akranesi misstu fólk til Grundartanga-framkvæmdanna vegna þeirra lágu launa sem frystihúsin greiddu. Islenskum kapítalistum í samvinnu við forystu verkalýðsfél- aganna hefur þó tekist nokkuð að halda aftur af kauphækkunum hjá erlendum aðilum hér á landi með sérstökum samningsákvæðum sem einangra kjarabaráttu verkafólks í þessum fyrir- tækjum frá kjarabaráttu annarra í landinu. Það er við hæfi að ljúka þessari upptalningu á atriðum um íslensk efna- hagsmál með því að nefna deiluna milli Þjóðhagsstofnunar og Abl. í janúar 1980 þegar Þjóðhagsstofnun tregðaðist við að meta þær efnahagstillögur sem Abl. lagði fram í þeim stjórnarmyndun- arviðræðum sem þá stóðu yfir. Birgir fjallar svolítið um þetta mál og notar það til að sýna fram á tengsl efnahags- mála og hagfræði við pólitík. Eg er inni- lega sammála Birgi um að náið samband sé á milli efnahagsmála og stjórnmála, en Birgir gleymir að fjalla um það að deilan stóð um það að Abl. lagði fram tillögur sem fólu í sér áætlun um gífur- lega aukningu framleiðslu og framleiðni í íslenskum fyrirtækjum; aukningu sem 487
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.