Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Page 121

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Page 121
Umsagnir um bœkur ans að grátbroslegum harmleik. Hvað skeður þegar Birgir hittir verkalýðinn í sögulokin þori ég ekki að segja. Þótt sumar reikniæfingar Birgis hafi sent hroll niður eftir bakinu á mér er ekki því að neita að kaflinn um Isal er skásti kaflinn í bókinni, enda það mál mikið hjartans mál Birgis. Mér er að vísu ómögulegt að skilja hvernig Birgir kemur því heim og saman að íslenska auðvaldið sé alltaf að reyna að græða og auka hagvöxt, en allt sem það gerir leiði til hins gagnstæða. Það gefur erlendri stóriðju orkuna og lætur erlendu stór- fyrirtækin plokka sig á allan hátt. Ut af fyrir sig gæti þetta verið efni í harmleik ef orsakasamhengið væri skiljanlegt, en það er eins og Birgir sé sjálfur meðvitað- ur um að eitthvað sé bogið við þetta, því eina skýringin sem hann heldur fram af einhverjum krafti (en með fyrirvörum þó) er að íslenska auðvaldið sé bara svona illa gefið (bls. 180, 220). Eg hafði að vísu lúmskt gaman af þeirri kenningu Birgis að á íslandi séu laun svo lág að þau séu lægri en sem nemur jaðarframlagi vinnuaflsins til framleiðslunnar og að af þessu stafi þenslan í efnahagslífinu (bls. 191). Það er hægt að nota þetta til að stríða ný- klassískum hagfræðingum en fyrir þá sem ekki trúa á nýklassíska hagfræði hefur þetta ekkert annað gildi. A ein- hvern hátt tekst Birgi þó að þvæla þess- um hlutum hreint ótrúlega fyrir sér. A einum stað endursegir hann athuga- semdalaust makalausa skoðun einhvers Levinsons sem heldur því fram að kauphækkanir séu að miklu leyti runnar undan rifjum stórfyrirtækjanna; já „að fjölþjóðafyrirtækjunum sé lífsnauðsyn- legt að hækka launin til að auka kaup- mátt verkafólks, svo að unnt sé að selja hinn þróaða varning“ (bls. 187), en á öðrum stað kvartar Birgir undan því að ódýrt vinnuafl sé notað til að lokka hingað erlend stórfyrirtæki (bls. 135). A enn öðrum stað (t.d. bls. 180) kvartar hann yfir því að stóriðja á íslandi hamli efnahagslegum framförum. Hvað sem því líður vita allir sem fylgst hafa með efnahagsmálum á íslandi að erlend stór- fyrirtæki hafa átt þátt í að hækka laun, þannig að íslenskir kapítalistar hafa kvartað sáran og málgögn verkalýðsins (?) eins og Þjóðviljinn tóku undir söng- inn þegar frystihús á Akranesi misstu fólk til Grundartanga-framkvæmdanna vegna þeirra lágu launa sem frystihúsin greiddu. Islenskum kapítalistum í samvinnu við forystu verkalýðsfél- aganna hefur þó tekist nokkuð að halda aftur af kauphækkunum hjá erlendum aðilum hér á landi með sérstökum samningsákvæðum sem einangra kjarabaráttu verkafólks í þessum fyrir- tækjum frá kjarabaráttu annarra í landinu. Það er við hæfi að ljúka þessari upptalningu á atriðum um íslensk efna- hagsmál með því að nefna deiluna milli Þjóðhagsstofnunar og Abl. í janúar 1980 þegar Þjóðhagsstofnun tregðaðist við að meta þær efnahagstillögur sem Abl. lagði fram í þeim stjórnarmyndun- arviðræðum sem þá stóðu yfir. Birgir fjallar svolítið um þetta mál og notar það til að sýna fram á tengsl efnahags- mála og hagfræði við pólitík. Eg er inni- lega sammála Birgi um að náið samband sé á milli efnahagsmála og stjórnmála, en Birgir gleymir að fjalla um það að deilan stóð um það að Abl. lagði fram tillögur sem fólu í sér áætlun um gífur- lega aukningu framleiðslu og framleiðni í íslenskum fyrirtækjum; aukningu sem 487
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.