Tímarit Máls og menningar - 01.09.1999, Side 45

KYNLEGIR KVISTIR
Different though the sexes are, they intermix. In every human being a
vacillation from one sex to the other takes place, and often it is only
the clothes that keep the male or female likeness, while underneath
the sex is the very opposite of what is above. Of the complications and
confusions which thus result everyone has had experience. (118)
Einnig segir að munurinn á kynjunum sé „happily, one of great pro-
foundity“ (117). Þannig virðast vissir eiginleikar „kvenlegir“ í eðli sínu og
aðrir „karllegir“ en þeir fara samkvæmt þessu ekki endilega saman við líf-
fræðilegt kyn manneskjunnar heldur blandast saman og er mismunandi
hvor þátturinn er ráðandi. Það er engu að síður menningarlega skilyrt hvern-
ig þessir þættir koma fram og eru túlkaðir og klæðist einstaklingurinn bún-
ingi annars kynsins verður hann að hegða sér samkvæmt því.
Orlando verður að skipta um búning vilji hún losna undan þeim höftum
sem kvenkynið bindur hana í. Hún verður að sýnast vera karlmaður og við
það breytist bæði túlkun annarra á persónu hennar og framkoma í hennar
garð. Þarna er kyngervið sett fram sem leikbúningur eða jafnvel leikþáttur og
konur, að minnsta kosti, eru samkvæmt því fyrst og fremst að leika fyrir-
framákveðið hlutverk sem menning þeirra úthlutar þeim á hverjum tíma.
Svipaða afstöðu til hlutverkaleika kynjanna má sjá í annarri breskri skáld-
sögu, Sexing the Cherry eft ir Jeanette Winterson frá árinu 1989, en hún hefur
komið út í íslenskri þýðingu Silju Aðalsteinsdóttur.8 Þar reynir önnur aðal-
persónanna einnig að losna undan oki síns venjubundna kyngervis með því
að klæðast búningi hins kynsins, þótt því sé ekki gert skóna að með því einu
að skipta um búning geti menn íklæðst nýju kyngervi. Jordan er ungur karl-
maður sem um tíma „leikur“ konu með því að klæðast kvenfötum og kemst
hann þá að því að konur eiga sitt eigið tungumál sem karlar hafa ekki aðgang
að. Honum finnst hann vera „ferðalangur í ókunnu landi“ (Winterson, 29)
og verður fyrir menningarsjokki þegar hann uppgötvar að konur leika
ákveðið en mjög meðvitað hlutverk í samskiptum sínum við karla. Kynni
hans af konum „innan búðar“ fylla síður en svo upp í þá mynd sem hann hef-
ur fram að þessu haft af þeim og upplifun hans er að þessu leyti svipuð
reynslu Orlando eftir kynskiptin. Líkt og hjá vændiskonunni í Orlando mið-
ar hlutverkið ekki síst að því að viðhalda blekkingu karlsins um eigin yfir-
burði og þar með karlmennsku en eitt af því sem Jordan lærir eru nokkrar
grundvallarreglur um karla (nokkurs konar boðorð) og hvernig beri að um-
gangast þá.
Samkvæmt þessu lifa kynin í afmörkuðum og andstæðum menningar-
heimum (ekki þó á Mars og Venus eða neinu yfirskilvitlegu plani) sem með-
limir hins kynsins hafa ekki aðgang að nema þeir sigli undir „fölsku flaggi“.
TMM 1999:3
www.mm.is
43