Skáldskaparmál - 01.01.1990, Blaðsíða 128

126 Jón Torfason
Nokkur dæmi eru um líkingamál sem bragð er að. Þórður segir um Skeggja:
„En með því að Skeggi vill engan kaupmann til sín taka að sitji á aðra hönd
honum í vetur þá fæði hann strúg sinn á aðra hönd sér meðan honum líkar“
(2012). Skeggi segir um leið og hann fer Þórði og Eið til hjálpar gegn Borg-
firðingum: „Rýta mun gölturinn ef grísinn er drepinn" (2018).
Einnig má nefna það þegar Þórður storkar Skeggja eftir að hann hefur drepið
Orm. Hann lætur sauðamann sinn bera honum þau orð að hann skuli „... færa
í burt afglapa sinn“ (2022) og segir síðar við Skeggja að hann sé reiðubúinn að
„... höggva oxann þó að feitur sé því að nú er heldur gamall orðinn" (2023).
Jóhannes Halldórsson gerir góða grein fyrir stíl sögunnar og eru þessi
ályktarorð hans: „Víða er vel að orði komizt, setningar stuttar og meitlaðar,
tilsvör gagnorð.“n
Þórðar saga er rituð í sögustíl og orðfærið í anda Islendinga sagna. Klisjurnar
líkjast klisjum í öðrum Islendinga sögum. Hins vegar er varla hægt að segja að
höfundur komist nokkurs staðar á verulegt flug og þótt samtölin líkist samtölum
í klassísku sögunum að forminu til eru þau í bragðdaufara lagi.
Úrdráttur og bxling
Um 50 dæmi eru um úrdrátt af ýmsu tagi í Þórðar sögu. Hann er því mjög
áberandi stílbragð í ekki lengri sögu og sver hún sig í ætt klassískra Islendinga
sagna að því leyti.
Oft er úrdráttur ekki annað en klisja en þegar vel tekst til fylgja honum
blæbrigði sem ljá því sem sagt er aukna áherslu. Um þetta eru mörg dæmi í
Islendinga sögum.
Á nokkrum stöðum í Þórðar sögu er sýnilega ætlunin að auka áherslu með
þessu móti. Dæmi er þegar Þórður segir um Skeggja „Þykir mér og meiri von
að lítið tillæti veiti eg honurn" (2012). Þá má nefna umrenninginn sem ber
Össuri njósn af ferðum Þórðar: „Hann kveðst engi kunna tíðindi að segja [en
bætir svo við] en á Miklabæ í Óslandshlíð var eg í nótt“ (2033) og gefur þannig
í skyn að hann hafi raunar fréttir að færa.
Stundum er úrdráttur notaður til að koma hótun á framfæri: „Þórður kvað
þá eigi báða uppi skyldu ef hann kæmi hinn fjórða daginn“ (2022) og „Væri það
og eigi illa að þú fyndir sjálfan þig fyrir. Skulum við og báðir eigi af þessum
fundi með fjörvi burt komast" (2034). Hér er tekið hóglega til orða en harðar
hótanir liggja að baki.
Ærið oft virðist úrdrætti þó beitt hugsunarlaust. Til dæmis má nefna föst
orðatiltæki: „Muntu nú eigi fara betrum förum en næst...“ (2032) og „... engi
komst ósár af fundi þessum" (2031).
Úrdráttur er á sinn hátt vitnisburður um hófsemi og sjálfstillingu sem á
stundum jaðrar við ofurmannlega bælingu tilfinninga.
Persónum Islendinga sagna var ætlað að hafa taumhald á sjálfum sér, hemja