Skírnir - 01.09.1988, Blaðsíða 18

224
SVAVA JAKOBSDÓTTIR
SKÍRNIR
Efi er mér á,
at ek væra enn kominn
jötna görðum úr,
ef ek Gunnlaðar né nytak,
innar góðu konu,
þeirrar er lögðumk arm yfir. (108. erindi)
Er ekki ástæðulaust að ætla að Oðinn sé hér að þakka Gunnlöðu
aðstoð við ránið eða flóttann svo sem gert hefur verið? I samhengi
trúarbragðanna voru „helg armlög“ kynngimögnuð. Gæti Óðinn
ekki verið að vísa til þeirrar kynngi sem hann hefur magnast við að
njóta gyðjunnar?
V
Drykkurinn írski var rauður á lit og áfengur. I fjölmörgum sögum
er tekið fram að drykkurinn hafi svifið á þann er þáði. Svo sterkt
einkenni er þetta á drykknum að jafnvel í þeim sögnum þar sem
konungi er gefinn helgidrykkurinn úr uppsprettulind er minnt á
hin mögnuðu áhrif hans.17
Ein af frægustu gyðjum þessa sagnabálks heitir Medb Lethderg
og dregur hún nafn sitt af miðinum og hlutverki sínu við vígslu-
athöfnina.18 I sagnageymd er hún talin drottning yfir Leinster, en
ekki er vefengt að hún hafi upprunalega verið gyðja sem veitti kon-
ungi umboð til ríkis. Um hana er sagt: „Mikið var vald Medb yfir
körlum Irlands því að hún leyfði engum að verða konungur í Tara
nema hann tæki sér hana fyrir konu“, og sagt er að hún hafi verið
gift níu konungum írlands í röð. Um einn þeirra, Cormac að nafni,
er sagt að hann hafi ekki orðið konungur yfir írlandi fyrr en Medb
hafði sofið hjá honum.19
Ahrif mjaðarins eru fólgin í nafni hennar en Medb þýðir á ensku
máli „the intoxicating one“ og mætti þýða á íslensku „sú sem gerir
mann drukkinn“ eða „sú sem svífur á mann“. Medb er af sömu rót
og velska orðið meddw, sem þýðir drukkinn og er skylt enska orð-
inu mead20 og þar með íslenska orðinu mjödur.
Nú er að vísu ekki tekið fram um áhrif hins dýra mjaðar á Óðin
í erindum 104—110, en því gleggra koma þau fram í 13. og 14. erindi
þar sem hann er látinn lýsa drykkju sinni í garði Gunnlaðar. Held-