Skírnir - 01.09.1988, Blaðsíða 23

SKÍRNIR GUNNLÖÐ OG HINN DÝRI MJÖÐUR
229
„synir suttunga“.32 Það virðist því ekki ólíklegt að suttungur sé
starfsheiti (hliðstætt konungur) en ekki eiginnafn og að sá hinn
sami hafi heitið Fjalar en því nafni er hann nefndur í 14. erindi.
Fleiri þættir en „hið konunglega brúðkaup“ eitt hlutu að fylgja
konungsvígslum þó að konunglegt brúðkaup væri innsiglið, sátt-
málinn, sjálf vígslan. Svo var a. m. k. með öðrum þjóðum til forna,
bæði í Austurlöndum og hjá Irum. Otto Höfler tengir sjálfsfórn
Oðins konungsvígslu hins heilaga konungdæmis og Jere Fleck fær-
ir rök fyrir því að kunnátta í helgum fræðum hafi tengst konungs-
kjöri til forna.33 Loddfáfnismál, Rúnatal og Ljóðatal fjalla um öfl-
un fræðslu og visku, og gæti nafnið Loddfáfnir bent til þess að að
vígsluþegi sé á einhvern hátt kenndur við trúarbrögð Jarðar (jarð-
arormur?). I trúarlegu samhengi er sjálfsfórnin jafnframt táknrænn
dauði, undanfari endurfæðingarinnar í Gunnlaðar-athöfninni.
Þessum fjórum þáttum er skipað saman í Hávamálum. Trúlegt er
að líta megi á þessa fjóra kafla sem heild er gefi mynd af öllum þátt-
um konungsvígslu eins og hún tíðkaðist með germönskum
þjóðum.
VII
Nú kynni einhver að spyrja hvort Gunnlaðar sagan í Hávamálum
ætti sér rætur í norrænni menningu eða hvort hún væri eftiröpun
eða norræn staðfærsla á írsku efni. Að minni hyggju er hún
tvímælalaust norrænn arfur. Ymislegt sem vitað er um germanskan
trúar- og hugmyndaheim bendir til að slíkur helgisiður hafi átt þar
heima. Og undarlegt mætti það vera ef Germanir einir indó-
evrópskra þjóða hefðu sloppið við formlegt vald hinnar miklu
gyðju. Þessari grein minni er þó ekki svo víður stakkur skorinn að
ég geti annað en tæpt á atriðum sem mér virðast liggja í augum
uppi.
Áður hefur verið minnst á hina táknrænu endurfæðingu sem var
liður í konungsvígslum. Hér er við hæfi að fara nokkrum orðum
um þá trú sem að baki liggur. í henni felst meira en hringrás árs-
tíðanna einna. Að baki er trúin á hina eilífu endurkomu, eins og
trúarbragðafræðingurinn Eliade nefnir hana, trúin á hina eilífu
hringrás, þar sem kjarninn er ódauðleiki sálna og upprisa eða