Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1988, Blaðsíða 167

MÚLAÞING
165
stundum sagt við hann að eg hafi beðið guð að fella hann í kosningum
svo að við héldum honum við skólann. Lúðvík hlær að því og veit sem
er að eg hef breytt gegn þeirri bæn.
Auðvitað var reynt að segja Sandvíkurbörnum til heima - í lestri,
skrift, reikningi og fleiri greinum - og svo voru þau tíma og tíma í
farskólanum. Það var allt og sumt.
Hvernig var húsakostur í Sandvík?
Hann var að mestu eins og gekk og gerðist á þeim tíma. Gömlu
torfbæina man eg ekki, en til íbúðar voru timburhús „byggð í tættur“
eins og það var orðað og átt við torftættur. Það voru engin stórhýsi
og má sem dæmi nefna hús Guðmundar föður míns. Hann flutti það
sundurtekið á bát frá Barðsnesi. Það var innan við 40 m2 að grunnfleti
og aðeins ein hæð. Risið var lágt, alveg þiljað af og ekki notað. Þarna
bjuggu þau nokkur ár með börn sín sem urðu tíu alls. Þetta hús fauk
í marsveðrinu 1938 en var þá mannlaust.
Hús fóstra míns í Parti var hins vegar stærra og búið í því bæði niðri
og í súðarherbergjum uppi. Niðri var gangur inn í mitt húsið, stofa til
annarrar handar, en eldhús í hinum endanum. Stigi lá úr eldhúsinu
upp á loftið. Þar var eins konar baðstofa tvískipt, hús í innenda og
vistarveran um það bil hálf önnur rúmlengd, en framan við í einu lagi
um þrjár rúmlengdir. Loftið allt hefur því verið 7-8 metrar - og það
raunar öll lengdin á húsinu. Húsið var járnklætt bæði þak og veggir,
alþiljað og sumt veggfóðrað með máluðum maskínupappír. Það var
lítið og illa einangrað. Geymsluskúr var við húsvegginn og innangengt
í hann og einnig í fjós og kúahlöðu úr torfi og grjóti en undir járni.
Yfirleitt var kalt í íbúðarhúsinu nema kynt væri, fraus inni ef ekki var
haldið lifandi eldi í vetrarkuldum. Það leið öllum vel í þessum húsum.
Flestir höfðu í sig og á og þarna var gott að vera. - Útihús voru úr
torfi og grjóti, járnvarin bæði gripahús og hlöður. Sumarfjós stóð í
túnjaðri, notað sem hesthús á vetrum.
Hvernig voru húsin kynt?
Kyndingin var þannig að notaðar voru eldavélar bæði til matarsuðu
og upphitunar. Einnig voru sums staðar ofnar. Mest var kynt með
rekaviði, nægur reki í fjörum. Einnig var nokkur svarðartekja og heldur
góð. Tað féll líka til og auk þess voru keypt kol. Steinolía einkum til
ljósa.
Var komið rafmagn?
Já - öllu má nú nafn gefa - jú til ljósa. Um svipað leyti og seinna
stríðið byrjaði fóru vindrafstöðvar að breiðast út. Þær komust upp í
II