Þjóðmál - 01.09.2009, Qupperneq 79

Þjóðmál HAUST 2009 77
Hrun Guðna Th .
Hrunið, bók Guðna Th . Jóhannessonar, ber
undirtitilinn: Ísland á barmi gjaldþrots og
upplausnar . Bókin er 427 bls . að lengd með
nafnaskrá auk ítarlegrar heimildarskrár . Á
spássíu eru ritaðar dagsetningar og einnig
er efnisatriða getið þar, þannig að lesandinn
getur notað þessar tilvísanir í leit að efni, ef
svo ber undir . Undirstrikar þetta markmið
höfundar, að skrá annál þess, sem hér hefur
gerst frá því í september 2008 .
Að ósk Forlagsins ritaði ég stutta umsögn
um bókina og sendi því . Er hún á þessa leið:
Ég las bók Guðna Th . Jóhannessonar mér til
fróðleiks . Þótt ég hefði verið beinn og óbeinn
þátttakandi í atburðarásinni, sem hann rekur
af kostgæfni, var það til að bregða skýrara
ljósi á hana í heild að fylgja honum eftir um
rústirnar eftir hrunið . Skipulag bókarinnar er
gott og gefur honum færi á að draga í senn
upp heildstæða umgjörð og fylla út í hana
með greinargóðri samtímalýsingu . Mér finnst
hann leitast við að gera ekki á hlut neins, þótt
ekki sé ég sammála öllum ályktunum hans .
Guðni Th . segir frá atvikum og tímasetn ing-
um þeirra, sem ég þekkti ekki . Sá misskilning-
ur er ríkjandi, að allir ráðherrar viti um allt,
sem rekur á fjörur ríkisstjórnar . Svo er ekki,
þegar um einstök málefni er að ræða . Síðan
er trúnaður manna á milli misjafnlega djúpur
og af honum ræðst, hve mikil vitneskja þeirra
er um pólitísk samskipti, sem aldrei rata inn
á ríkisstjórnarfundi, þótt þau ráði kannski
miklu um niðurstöðu í einstökum málum
innan stjórnarinnar . Ég hef fylgt þeirri reglu
innan ríkisstjórnar að sinna því, sem mér ber,
en blanda mér ekki í mál annarra, nema eftir
því sé leitað .
Þegar ég les lýsingar á atburðunum, eftir að
mótmælendur tóku að láta að sér kveða í því
skyni að trufla fundi ríkisstjórnarinnar og síðan
alþingis, finnst mér þakkar- og aðdáunar vert,
hve vel lögreglu tókst að halda á málum og
stilla til friðar að lokum, þótt að henni væri
sótt af skemmdarfýsn og illmennsku í skjóli
mótmæla gegn ástandinu .
Ég saknaði lýsingar á því, þegar við ráð-
herr arnir vorum að klöngrast í niða myrkri og
hálku bakdyramegin inn í Ráðherra bú stað-
inn frá Suðurgötunni, af því að bílum okkar
var beint þangað, þegar hópur mót mælenda
hafði safnast saman fyrir framan bústaðinn
á Tjarnargötu . Mótmælendur urðu hins
vegar fljótt varir við þessa Suðurgötu-leið og
varð lögregla að verja okkur hana . Leikskóli
er skáhallt á móti Ráðherrabústaðnum við
Tjarnargötu og ollu þessi læti svo mikilli
truflun þar, að fundir ríkisstjórnarinnar
fluttust um tíma í Alþingishúsið, í fundarsal
for sætisnefndar . Raunar er aðstaðan þar hin
besta fyrir ríkisstjórnarfundi að mínu mati;
mér finnst fundarherbergið í Stjórnarráðs hús-
inu ekki skemmtilegt .
Hinn pólitíski þáttur frásagnar Guðna
gefur til kynna, að alveg frá fyrstu dögunum
í október hafi blundað með samfylkingarfólki
að hlaupast undan merkjum og skella skuld-
inni á Sjálfstæðisflokkinn, ekki síst til að koma
höggi á Davíð Oddsson . Ef skýr sameiginleg
stjórnarstefna hefði verið mótuð, bæri frásögn
Guðna þess merki, en svo er því miður ekki, þar
sem viðbrögð ríkisstjórnarinnar einkenndust
af því, að hún var með fangið svo fullt af
vandamálum frá degi til dags, að hún náði því
aldrei að komast á beinu brautina auk þess
sem Samfylkingin vildi líklega aldrei halda
inn á þá braut með Sjálfstæðisflokknum .
Minnihlutastjórninni eftir 1 . febrúar tókst
það ekki heldur en hún bjó til samstöðu um
mál, sem átti ekkert skylt við bankahrunið,
það er að breyta stjórnarskránni, eftir að
draum urinn um að koma Davíð frá hafði ræst .
Áformin um stjórnarskrána runnu hins vegar
út í sandinn . Ríkisstjórnin, sem mynduð var
10 . maí, hefur ekki enn hrundið neinni mark-
vissri aðgerðaáætlun í framkvæmd .
Ég þakka Guðna Th . Jóhannessyni fyrir
að taka þetta efni saman á jafnskömmum
tíma og raun ber vitni og gera það á þennan
greinargóða hátt . Hann segir sjálfur, að þegar
frá líði eigi menn eftir að leggja mat á at burð-
ina frá öðrum sjónarhóli en við getum gert á
líðandi stundu . Þegar það verður gert, er hins
vegar ekki unnt að ganga fram hjá því, sem
segir í Hruninu .