Þjóðmál - 01.09.2009, Blaðsíða 74

72 Þjóðmál HAUST 2009
kom út bókin Konur í einræðisklóm eftir
Margarete Buber-Neumann, sem hafði
fyrst setið í fangabúðum Stalíns og síðan
Hitlers . Haustið 1955 kom út bókin Ör­
laga nótt yfir Eystrasaltslöndum, þar sem
eist neskur prófessor, Ants Oras, lýsti illu
hlutskipti smáþjóðanna við Eystrasalt . Hér
skal látið staðar numið, enda flutti Níkíta
Khrústsjov leyniræðu sína um ógnarstjórn
Stalíns í febrúar 1956, og eftir það gátu
íslenskir ráðstjórnarvinir ekki lengur þrætt
fyrir hana, þótt þeir kysu flestir eftir það
þögn frekar en uppgjör .
8 .
Ekki þarf um að deila, að íslenskir kommúnistar beittu iðulega ofbeldi
í því skyni að ná markmiðum sínum (og
gerðust með því brotlegir við lög), að
forystumenn þeirra tóku við fyrirmælum og
fjárhagslegum stuðningi frá einræðisríkjum
kommúnista, að sumir helstu talsmenn
þeirra vissu af kúguninni í þessum ríkjum
og að þeir kommúnistar, sem ekki vissu af
henni, áttu að geta vitað af henni, því að
nægar upplýsingar voru aðgengilegar um
hana . Kommúnistar á Íslandi voru engu
minni kommúnistar en annars staðar . Ef
glæpsamlegt er að vera kommúnisti, eins
og glæpsamlegt er að vera nasisti, þá gildir
sá dómur um kommúnista á Íslandi ekki
síður en annars staðar . En þá vakna tvær
spurningar: Um hverja á dómurinn við? Og
í hverju er glæpurinn fólginn? Svarið við
fyrri spurningunni var einfalt, á meðan hin
öfluga kommúnistahreyfing á Íslandi gekk
fram í sérstökum kommúnistaflokki . Eftir
það varð það flóknara: Þá mátti kalla þá
kommúnista, sem studdu kommúnistaríkin
beint og óbeint . Þótt kommúnistar hefðu
undirtökin í Sósíalistaflokknum, voru
ekki allir flokksmenn kommúnistar, og
í Alþýðubandalaginu eftir 1968 höfðu
kommúnistar veruleg ítök, en réðu ekki
alltaf ferð . Seinni spurningin snýst um það,
að venjulega fremja menn ekki glæp með
því að vera eitthvað, heldur með því að
gera eitthvað . Eitt svarið við henni er það,
sem nefnt var um nasismann . Óbreyttir
nasistar, sem ekkert gerðu af sér sjálfir, voru
annaðhvort vitorðsmenn skoðanabræðra
sinna og -systra eða sekir um vítavert gáleysi .
En kjarni málsins er, að nasisminn er stefna
mannhaturs . Hún beinist gegn ýmsum
hópum eftir geðþóttaskilgreiningum, til
dæmis gyðingum . Með þessari stefnu er
afneitað sameðli mannkyns og því skipt í
æðri og óæðri hópa . Þess vegna telja margir
glæpsamlegt að vera nasisti .
Evrópuráðið hvatti í ályktun sinni frá
2006 til siðferðilegs endurmats komm-
únismans . Er kommúnismi einmitt ekki
stefna mannhaturs eins og nasisminn?
Beinist hann ekki gegn ýmsum hópum eftir
geðþóttaskilgreiningum? Af hverju ætti að
vera skárra frá siðferðilegu sjónarmiði séð
að hata kúlakka og „burgeisa“ en gyðinga?
Er með þessari stefnu ekki afneitað sameðli
jarðarbúa, eins og þeir eru hér og nú, þar
sem sumir eru kúlakkar og eiga jarðir og
aðrir burgeisar og eiga verksmiðjur? Nú
kunna sumir að segja á móti, að óþarfi sé
að taka allt þetta fram . Kommúnisminn
sé jafndauður í hugum mannanna og
nasisminn . Enginn aðhyllist hann lengur í
alvöru, að minnsta kosti ekki eins og hann
var framkvæmdur í Ráðstjórnarríkjum Len-
íns og Stalíns, Kína Maós eða Kambódíu
Pols Pot . En eins og Evrópuráðið benti á
í ályktun sinni, eru glæpir kommúnista
ekki fordæmdir jafnafdráttarlaust og
nasista . Tvö nýleg dæmi af málsmetandi
Íslendingum sýna þetta . Vorið 1997 spurði
málgagn Alþýðubandalagsins, Vikublaðið,
Lúðvík Geirsson, þá bæjarfulltrúa
Alþýðubandalagsins í Hafnarfirði og
síðar bæjarstjóra, en áður formann