Orð og tunga - 01.06.1988, Qupperneq 157

Jón Hilmar Jónsson: Sagnorðagreining Orðabókar Háskólans
145
yfirskipaðri merkingarskýringu er frekari merkingargreining óþörf. Merkingar-
skýringarnar eru skáletraðar.
I lýsingu orðíLsambanda getur reynt á samband formgerðcir og merkingar með
sérstökum bætti. Fyrir kemur aö orðasamband hefur aðgreindar merkingax þar
sem hvor (eða hver) merking um sig tengist tiltekinni yfirskipaðri merkingaxskýr-
ingu. Dæmi þessa er orðasambandið berja e—ð blákalt fram í sýnishorninu hér á
eftir (undir fylgiliðarsambandinu berja e—ð fram). Orðasambandið kemur fram
í tveimur merkingum. Onnur merkingin á samleið með fyrri merkingu fylgiliðar-
sambandsins, hin með síðari merkingu þess. Hægt er að hugsa sér að láta þessi
merkingartengsl ráða lýsingu orðasambandsins og gera því skil í tvennu lagi eins
og merkingin segir til um. Hin leiðin er að viðhafa sjálfstæða merkingargrein-
ingu á orðasambandinu óháð öðrum merkingartengslum. Síðari leiðin er valin
hér til samræmis við þá stefnu sem almennt gildir um meðferð formgerðar og
merkingar.
5.7 Aldur dæma
Þegar merkingarskýringax orðasambanda hafa verið færðar inn í textann er
dæmum, sem falla undir einstaka flokkunaxþætti skv. því sem hér hefur ver-
ið talið, aldursraðað innbyrðis og aldurinn tilgreindur við hvert dæmi fyrir sig
eftir því sem færslur í sviðinu ALDUR mæla fyrir um. Aldur dæma er prentaður
með smáu letri.
5.8 Notkunardæmi
I kjölfar aldursauðkenningarinnar fylgja notkunardæmin sjálf skv. sviðinu DÆMI
í þeirri röð sem aldurinn mæhr fyrir um.
5.9 Heimild
Loks er heimildarskammstöfun hvers dæmis tilgreind skv. sviðinu HEIMILD.
5.10 Sagnhaus
Það er alsiða í orðabókum að tilgreina nokkur megineinkenni orðanna aftan við
uppflettimyndina og framan við hina eiginlegu flokkuðu lýsingu. Sé miðað við
íslenskar orðabækur er einkum gerð grein fyrir beygingu orðanna með þessum
hætti, en einnig hefur tíðkast nokkuð að þessi lýsing taki til helstu formgerðar-
einkenna (sbr. umfjöllun um Orðabók Blöndals hér að framan).
Hér er þessi inngangslýsing, sem ég leyfi mér að nefna sagnhaus, afmörkuð
í ferköntuðum ramma í fullri dálkbreidd sem hægt er að teygja á eftir því sem
efni standa til hverju sinni.
Aðalviðfangsefnið í sagnhausnum er beygingarlýsing. Annars vegar er til-
greint reglulegt beygingarmynstur með vísun til aðgreiningar sterkra og veikra
sagna og kennimynda. Hins vegar er gerð grein fyrir einstökum beygingar-
myndum sem ástæða þykir til að tíunda og þá getið um aldursdreifingu þeirra
meðal notkunardæmanna (upplýsingar um beygingarafbrigði og aldursdreifingu