Orð og tunga - 01.06.1988, Blaðsíða 176

164
Orð og tunga
geyma
geyma
si9 og að um hríð hafi barizt í bökkum með
hvoiumtveggju. (Skíni. 1869, 198); f20 Barðist
víst nokkuð í bökkum með þeim. (SSigfÞj. X,
217); f20 Þorsteinn ætlaði að skilja þau. En
þess þurfti ekki því það barðist í bÖkkum með
þeim. (SSigfÞj.XI, 186).
IIANN BERST: hann berst við e-ð: m20 skýring
Hann er að berjast við norðanáttina, þ.e. hann
cr að berjast við að halda henni. (HMatthVeð.,
83).
BARINN (barður): ¦ 1. sem hefur verið
slegið á [til að mylja, mýkja e. hamra] ml7 um AJ Bf
skyrgjörð ... eldhangið kjöt, barinn fisk.
(JÓlInd. I, 138); sl8 at gefa kuum og ollum þjóðh.
navtpeningi barin bein helzt Steinbijtshofud.
(BHAt., 98); tl8 Mergill er einhverr besti þjódh.
áburdr, er honum þá ... ausit yfir engit
sem bordu tadi. (LFR. IX, 113); si9f20 Hún
bar myrtukrans yftr hinu mikla háii, er lýsti
eins og barið gull. (MJSherl. III, 188); barið
kjot si8 Barit kiot (banket Ki0d) er bædi
steikt og sodit. (LFR. XII, 200); sis barid
kjot... skal svo medhondla. (MMStephMatr.,
31). ¦ 2. sem hefur orðið fyrir hó'ggum e.
lcmstrunum, hrakinn fl7 hann komst sjálfur At
með harðfengni til bæja, en þó mj5g barinn
[d: af grjótflugi] og stirður. (Safn. I, 45 (JE));
m20 Eg bar mig líkast og barinn hundur.
(ThFrVer. I, 250); m20 Barður þræll er mikill
maður, því í hans brjósti á frelsið heima.
(HKLEld., 175); m20 ég vissi ekki fyrr en ég
var kominn einhversstaðar út í horn á káetunni ,
barður
og lyftist þar upp cins og í rólu, rínglaður og
dálítið barður. (GGunnFk., 542). «3. stirðlega
saman settur m20 Af þessari byggingu verður IJ
kvæðið nokkuð þungt í vöfum og baiið og
nálega að segja laust við hin léttu svif, sem
jafnan einkenndu kveðskap hans. (Austurl. II,
194).
barinn saman: »1. saman þjappaður m20 Var
snjórinn svo þétt barinn saman, að hann hélt
uppi bæði mönnum og hesti. (JóhHjaltDjúp.,
184). ¦ 2. stirðlega saman setlur ml9 orða- I|
röðin er sumstaðar heldur öfug, og skáldskap-
urinn barinn saman. (Fjöln. II 1, 44).
barimi upp: sem hefur losnað upp [úr
klakahrönn c. snjóskafli] m20 því að bæði var AT
traðkur mikill, þar sem hann fannst, og keyri
hans barið upp. (Grímaný. III, 288).
BARIÐ: e—að er hart á barið það er erfitt pl
að smtta sig við e-ð m20 Það er hart á barið,
að þurfa að láta kvenmannshendur verja sig.
(GGunnVik., 214); e-að er hart barið e-að p\
tekst rétt með naumindum m20 Komið var að
kvöldi, þegar hann fekk boðin, svo að hart
var barið, að hann hefði glætu til að járna
hest. (ÞTEyfs. II, 141); láta ekki laust á PI
barið (með e-ð) sækja e-ð fast, leggja kapp
á e-ð (Tms. (Norðvesturl., Hnapp., Árn.));
það er ekki laust á barið fyrir e-m e-r pj
kemsi ekki hjá erfiðleikum (við e-ð) m20 það
er ekki laust á barið fyrir afa. (GGunnFk.,
636); það er ekki létt á barið „það er p\ málv.
fyrirhafnarsamt, ekki auðvelta (Tms. (V.-
Hún.)); það er liart á barið ástandið er erfitt, pí
[e-að] stendur tæpt f20 En þó að sveitin væri
gagnsöm í þá daga, gat þai samt orðið hart á
barið stundum. (Blanda. I, 321); m20stundum
hefði verið hart á barið í Sumarhúsum hér
fyrmeir. (HKLSjfólk., 424); m20 Töldu margir
hér allhart á barið, einkum við voisofnin, er
vorvertíð stóð sem hæst. (Göngur. IV, 322).
AJ
málsh.
geyma v., geymdi — geymt;
157 daemi alls (Rms. 154 d.);
dæmi í texta: 107
GEYMA: varðveiia [e-ð] (til að noia það
síðar) msl8 Saa geymir Mwsunum er til
morguns geymir ... . (JÓGrvOb.); fl9 Ef sá
gleymir, sem geymir, gleymir hann ekki, sem
stela vill. (GJ., 81); fl9 Geymdu í barmi, ef
glata viltu. (GJ., 119); fi9 Þess nógligar sem
safnað er, þess vandligar þarf að geyma. (GJ.,
406); fi9 Engir geyma betr, enn þjófar. (GJ.,
95).
geyma að: gá að [e-u], gefa [e-u] gaum
ml7 *Geym ad j tæku Tome / Truud Saala
med Þackargi0rd. (SigJónssHugvPs. D, Illr);
mi9 kveðst nú betur skulu geyma að um heit
sitt. (JÁÞJ2. IV, 74).
geyma að e-u: gæia að e-u, athuga e-ð
fi6 mun hann þá að geyma, að þjer hafið gull á
höfði. (TBókm. XVII, 125 (ca. 1500)); mieþeir
geymdu at huort hann læknadi a þuott dogum.
(Mark. 3, 2 (OG)); si6 a Naattarþele minnest
Bl
BI