Orð og tunga - 01.06.1988, Blaðsíða 158

146
Orð og tunga
þeirra eru auðfengnar úr gagnasafni liverrar sagnar). Séu athyglisverðar beyging-
armyndir í stofntextanum er vísað til þeirra með spássíuklausum (sjá kafla 5.11),
en sé þær ekki að finna í textanum er mikilvægustu heimilda getið í sagn-
hausnum.
Auk beygingarlýsingar eru í sagnhausnum upplýsingar um dœmafjölda, þar
sem greint er á milli Ritmálssafnsins og sérsafnanna. Annars vegar er tilgreindur
heildarfjöldi í gagnasafninu, hins vegar fjöldi þeirra dæma sem tilgreind eru í
textanum.
5.11 Spássíuklausur
Þótt flokkunarrammi orðabókartextans sé skýr fer ekki hjá því að torvelt geti
reynst að glöggva sig á eða leita uppi ýmis atriði sem flokkunarramminn nær ekki
til. Því getur verið þörf á sérstökum aðgerðum til að gera slík atriði sýnilegri
í textanum. Hér er farin sú leið að skjóta eins konar ábendingartexta út'á
spássíurnar þar sem mikilvæg atriði er að finna. Þessar spássíuklausur hafa
þrenns konar hlutverk:
1. Vísað er til sérstaks textasamhengis eða ummæla skv. þeirri greiningu sem
fram fer í sviðunum TEXTI og UMMÆLI. Þar er um eftirtalin atriði að ræða:9
málv.
málsh.
málfr.
þjóðh.
þjóðtrú
skýring
samh.
þýðing
Vísar til málvenju eða orðfæris sem lýst er í
dæmi eða umsögn.
Vísar til málsháttar.
Vísar til umsagnar um málfræðiatriði.
Vísar til umsagnar um þjóðhætti.
Vísar til umsagnar um þjóðtrú.
Vísar til beinnar eða formlegrar skýringar í
dæmi eða heimild.
Vísar til samheitis eða samheita við greining-
arsögnina.
Vísar til þýðingar á eða úr íslensku.
2. Vísað er til athyglisverðrar beygingarmyndar og aldurs hennar. Beyg-
ingarmyndir og aldursfærslur sem birtast eiga á spássíu eru auðkenndar
sérstaklega í sviðunum FORM og ALDUR.
3. Vísað er á milli tengdra orðasambanda og merkingarskýringa. Vísununum
er háttað þannig að tengd afbrigði eru auðkennd með sama bókstafstákni
(t.d. a eða B). Áfast hverjum bókstaf er örvarmerki sem fram kemur í
þremur tilbrigðum. Or sem vísar niður er til marks um það að eitt eða
fleiri tengd afbrigði komi fyrir aftar í lýsingu sagnarinnar. Vísi örin upp er
tengd afbrigði að finna framar í lýsingunni. Þriðja tilbrigðið er tvístefnuör
sem lætur í ljós vísun bæði fram og aftur í textanum.
9 Öll þau atriði sem greind eru í þessum sviðum koma fram að undanskildu textaatriðinu
kveðskap ur.