Orð og tunga - 01.06.2008, Síða 58

48
Orð og tunga
hratt og orðaforðinn aukist dag frá degi, og þurft að aukast, og úrelst
sömuleiðis eðli málsins samkvæmt. Því fer fjarri að allur orðaforði ís-
lenskmr orðabókar hafi alltaf tekið mið af breytingum tungumálsins á
hverjum tíma enda hefur hún einungis komið út í þremur útgáfum
frá upphafi. Hlutverk bókarinnar hefur þó ekki breyst. Hún á að geta
verið þeim til gagns sem þurfa skýringar á íslenskum orðum úr gömlu
lesefni og nýju, daglegum viðfangsefnum okkar og nýjungum á öllum
sviðum. íslenskri orðabók hefur því ávallt verið ætlað að ná yfir mjög
langan tíma málsögunnar.
Hér á eftir verður farið yfir nokkur atriði um endurskoðun og end-
urnýjun orðabókartexta síðustu útgáfu íslenskrar orðabókar. Fyrst verða
skoðaðir þeir þættir sem helst var lögð áhersla á fyrir þriðju útgáfu og
hvernig þeim var komið í framkvæmd. Athugað er hvað hefur úrelst á
þessum tíma og hvar má gera betur. Staða íslenskrar orðabókar gagnvart
öðrum skyldum uppflettiritum á markaði verður skoðuð og samheng-
ið á milli þessara bóka reifað. Að lokum er litið til framtíðar, reynt að
sjá fyrir hvernig áframhaldandi vinnu við orðabókina verður háttað,
hvernig ný tækni getur nýst henni og hvaða vinnubrögð má tileinka
sér með nýjum leiðum.
2 Endurskoðuð útgáfa íslenskrar orðabókar
frá haustinu 2002
Bókaútgáfan Mál og menning (síðar Edda útgáfa hf. og enn síðar For-
lagið) keypti útgáfuréttinn að íslenskri orðabók af Menningarsjóði árið
1992 og 1995 var hafist handa við endurskoðun undir ritstjórn Marðar
Árnasonar. Fyrsta verk var að koma bókinni á tölvutækt form. Þegar
hún var komin í gagnagrunn höfðu henni verið sköpuð þau skilyrði
að hana væri hægt að uppfæra og endurskoða jafnt og þétt. Þess vegna
var það aldrei markmið forlagsins að endurskoða bókina í heild sinni
frá a til ö fyrir þriðju útgáfu heldur sinna afmörkuðum verkþáttum
og endurskipulagningu á tilteknum sviðum bókarinnar og stefna svo
á nýja útgáfu tiltölulega fljótt. Stofnað var til samstarfs við Orðabók
Háskólans um ýmis verkefni og Kristín Bjamadóttir vann fyrir henn-
ar hönd að orðabókinni í nokkur ár. Aðrir sem unnu við bókina lengst
af voru Halldóra Jónsdóttir, Þórdís Ulfarsdóttir, Aðalsteinn Davíðsson
og undirrituð. Fleiri komu að verkinu á ýmsum stigum sem sjá má í