Orð og tunga - 01.06.2008, Page 111

101
Þóra Björk Hjartardóttir: íslenzk-færeysk orðabók
Fyrir valinu varð stafurinn D, frá orðinu dáti til orðsins dik í ÍF.
Þessi eina opna, fjórir dálkar, samsvarar tæpum tveimur opnum í ÍO
eða sjö og hálfum dálki. Brot bókanna er hið sama og eins er letur og
leturflötur af sömu stærð svo af umfanginu einu er augljóst að ým-
islegt hefur ekki verið tekið upp í ÍF. í formála ÍO segir (bls. ix) að
uppflettiorð hennar séu talin vera um 85.000 sem er um 40% fleiri orð
en í ÍF en þau eru um 51.000 (sbr. 2. kafla). Þessi munur endurspeglast
vel í samanburðarkaflanum því í honum reyndist fjöldi flettiorða ÍO
vera 192 á móti 111 flettiorðum í ÍF, eða 42% fleiri.
I reynd er munurinn enn meiri því þó nokkuð er af samsettum
flettiorðum í ÍF sem í öllum tilvikum er gerð grein fyrir í imdirflettum
í ÍO. Séu þau undanskilin fækkar flettiorðunum í ÍF allnokkuð. Taka
má dæmi af samsetningum með fyrri liðnum deilu-. Undir flettiorðinu
deiluaðili í IO eru tilgreind orðin deiluatriði, deiluefni, deilugjam, deilu-
mál, deilurit, deilusamur, allt innan einnar og sömu flettugreinar.* 8 í ÍF
er hvert og eitt þessara samsettu orða sjálfstætt flettiorð að frátöldu
orðinu deilurit en athugun sýndi einmitt að samsett orð eru heldur
færri í ÍF en í ÍO. Þessi ólíka meðhöndlun samsettra orða tekur mið af
helsta markhópi hvorrar orðabókar fyrir sig. Notendur tvímála orða-
bóka kunna yfirleitt ekki skil á samsetningarmöguleikum orðstofna
viðfangsmálsins og því er eðlilegt að hægt sé að fletta samsettum orð-
um beint upp í slíkum orðabókum. Öðru máli gegnir fyrir notendur
sem hafa viðfangsmálið að móðurmáli. Þeir geta rakið sig áfram út frá
fyrri lið samsetninga og því er ekki eins mikil þörf á því að samsettum
orðum séu gerð skil sem sjálfstæðum flettum í móðurmálsorðabók-
um.9
En í hverju liggur mimurinn á fjölda flettiorðanna í ÍO og ÍF?
Hvaða orð er ekki að finna í ÍF? Er um skipulega ritstýringu á orða-
forðanum að ræða? Samanburðurinn á úrtakinu úr stafkaflanum D
leiddi í ljós að staðið hefur verið skipulega og skynsamlega að verki
við grisjun orðaforðans í ÍO eins og hér verður nú greint frá. Orð af
eftirfarandi gerð er undantekningalaust ekki að finna í ÍF:
til þess að stuðst hafi verið frekar við þá útgáfu.
8Framsetning er að vísu með öðrum hætti. Samsetningarskil eru sýnd í flettiorðinu
sjálfu, deilu-aðili, og samsetningum er komið á framfæri með því að sýna síðari lið
eingöngu eftir bandstriki: - atriði.
9Í íslenskri orðabók (2002) er reyndar oftast farin svipuð leið og í ÍF: Samsetningar
eru þar sjálfstæðar flettur í velflestum tilvikum.