Ráðunautafundur - 15.02.1999, Side 159

151
RRÐUNRUTflFUNDUR 1999
Niðurbrot kolvetna og gerjun í rúlluheyi
Þóroddur Sveinsson
'og
Bjarni E. Guðleifsson
Rarmsóknastofnun landbúnaðarins, Möðruvöllum
INNGANGUR
A Möðruvöllum hófust rannsóknir á rúlluböggum sumarið 1992. Upphaflega var skoðuð
reynsla bænda í Eyjafirði af verkun heys í rúlluböggum. Síðan hefur umfang rannsókna sem
tengjast rúlluböggum aukist jafnt og þétt. í þessum rannsóknum hefúr mest áhersla verið lögð
á að skoða þær breytingar sem verða í rúlluböggum við geymslu og ákvarða hvaða þættir það
eru sem þar eru að verki. Niðurstöður hafa m.a. verið birtar í ritum Ráðunautafunda og í Frey
(sjá heimildarlista). A Möðruvöllum er komið að ákveðnum vatnaskilum, og þess vegna er á
þessu ári stefnt að útgáfú fjölrits um rúllubaggarannsóknir á Islandi. Hér á eftir verða kynntar
rannsóknir sem unnið hefúr verið að frá árinu 1996 til dagsins í dag, en þær eru styrktar af
Framleiðnisjóði landbúnaðarins og Rannsóknaráði Islands. Var lögð áhersla á að skoða áhrif
heygerða (tegunda), forþurrkunar og sláttutíma (þroskastigs) á gerjun og niðurbrot formlausra
(non-strucural) kolvetna í rúlluheyi. í tengslum við þessi verkefni sá Háskólinn á Akureyri
um að rækta örveruflóru úr völdum rúlluböggum. Þær niðurstöður verða þó ekki kynntar hér.
Þá var hitastig skráð í rúllum á ólíkum geymslustöðum, mæld geijun í skemmdum rúllum og
reynt að finna ástæður fyrir misheppnaðri verkun í byggrúllum.
EFNI OG AÐFERÐIR
Hráefni
Grasið sem notað var í tilraunimar var af túnum Möðruvalla sumrin 1996 og 1997 og er því
lýst í 1. og 2. töflu. Áhrif mismunandi heygerða (tegunda fóðurjurta) og forþurrkunar á gerjun
og niðurbrot kolvetna var rannasakað í heyi frá sumrinu 1996 (1. tafla). Ríkjandi tegundir
fóðurgrasa eru með a.m.k. 85% magnhlutdeild í rúllunum. Hráefnið frá sumrinu 1997 var
nánast hreint 1. árs vallarfoxgras af Efstumýri (2. tafla) sem slegið var fyrir slaið (I), á ríflega
miðskriðtíma (II) eða um 10 dögum eftir miðskriðtíma (III). Var það notað til þess að kanna
áhrif mismunandi þroskastigs við sama þurrkstig á gerjun og kolvetnaniðurbrot, auk þess sem
það var notað í fóðrunarvirðistilraun fyrir mjólkurkýr (Layfey Bjamadóttir og Þóroddur
Sveinsson 1999).
Binding, pökkun og frágangur á rúllum
Rúllurnar voru pakkaðar strax að lokinni bindingu í sexfaldan plasthjúp. Þeim var síðan
komið fyrir samdægurs í útigeymslu þar sem þeim var raðað norðan undir hlöðuvegg.
Jafnframt var komið fyrir hitanemum utan á rúllunum og í rúllumiðju bæði árin. Að auki var
hitanemum komið fyrir í rúllum staðsettum sunnan undir vegg og inni í hlöðu. Sumarið 1996
voru það minna forþurrkaðar snarrótarrúllur (4-1) en sumarið 1997 vom það vallarfoxgras-
rúllur af miðsláttutíma (II) sem vom notaðar í hitamælingamar (1. og 2. tafla).