Tímarit Máls og menningar - 01.02.2011, Blaðsíða 49

H e f u r ð u h e i m i l d ?
TMM 2011 · 1 49
Tilvísanir
1 Greinin er byggð á erindi um sama efni sem ég flutti í hádegisfundaröð Sagnfræðingafélags
Íslands 26. okt. 2010.
2 Sjá t.d.: Gunnar Thoroddsen, Fjölmæli (Reykjavík, 1967), 11–13. Einar Arnórsson, „Meiðyrði
og meiðyrðamál“. Tímarit lögfræðinga 2/3 (1952), 123–178.
3 Sjá: Sigurður Baldursson, „Tveir meiðyrðadómar yfir Þórbergi Þórðarsyni vegna ævisögu Árna
Þórarinssonar“. Tímarit Máls og menningar 39/3 (1978), 303–311. Fyrir svipuð dæmi frá þessum
árum sjá: Hæstaréttardómar 1944, 295–298 (dómur í máli nr. 114/1943 út af endurminningum
Theódórs Friðrikssonar), og Hæstaréttardómar 1951 (dómur í máli nr. 6/1950 út af endurminn-
ingum Gunnars Ólafssonar).
4 Hæstaréttardómar 1999, 857–868 (dómur í máli nr. 252/1998).
5 „Ekki barn að eilífu“. Mannlíf 22/5 (maí 2005), 13 og 16.
6 Hæstaréttardómar 1999, 859 (dómur í máli nr. 252/1998). Einnig má minnast þeirra mikla
deilna sem urðu þegar Moran lávarður, einkalæknir Winstons Churchill, birti endurminn-
ingar sínar með nákvæmum lýsingum á heilsufari hins mikla stjórnmálaleiðtoga. „Ég hafði
alltaf gert ráð fyrir að alger trúnaður ríkti milli læknis og sjúklings,“ skrifaði Clementine
Churchill, ekkja hans. Sjá: David Reynolds, In Command of History. Churchill Fighting and
Writing the Second World War (London 2004), 521.
7 Elías Snæland Jónsson, „Hvar á markalínan að liggja? Tjáningarfrelsið og friðhelgi einkalífs-
ins“. Blaðamaðurinn 26/4 (2004), 12.
8 „Ekki barn að eilífu“. Mannlíf 22/5 (maí 2005), 10–16. Svipuðu máli gegndi um ævisögu
Margaret Salingers, Dream catcher, sem snerist eðli málsins samkvæmt að miklu leyti um líf
föður hennar, J.D. Salingers, rithöfundarins fræga sem sneri baki við opinberu lífi og hefði síst
af öllu kosið að dóttirin gæfi út hinar opinskáu frásagnir sínar. Sjá: Margaret Salinger, Dream
catcher. A memoir (New york 2000). J.D. Salinger hafði áður reynt að koma í veg fyrir útgáfu
eigin ævisögu. Sjá: Paul Alexander, Salinger. A Biography (New york 1999), 278–287.
9 Siðareglur Sagnfræðingafélags Íslands, [http://www.sagnfraedingafelag.net/sidareglur/]. Sjá
einnig: Sigurður Gylfi Magnússon, Sjálfssögur. Minni, minningar og saga (Reykjavík 2005),
19–20.
10 Siðareglur Sagnfræðingafélags Íslands, [http://www.sagnfraedingafelag.net/sidareglur/].
11 Guðmundur Hálfdanarson, „Biskupasögur hinar nýju. Um ævisögur fjögurra stjórnmála-
manna“. Saga 31 (1993), 169–190.
12 „Silfur Egils“, sjónvarpsþáttur á Stöð tvö 4. des. 2005.
13 Helgi Skúli Kjartansson, „Stórfróðleg ættarsaga“ (ritdómur). Stjórnmál og stjórnsýsla, www.
stjornmalogstjornsysla.is → Bækur. Sjá einnig: Jamie Jackson, „He’s the real thing“. The Observ-
er, 2. sept. 2007. Kristján B. Jónasson, „Að farga bókum“, www.kristjanb.blog.is/blog/kristjanb/
entry/303472/, 4. sept. 2007.
14 Vef. „Ávarp forseta Íslands Ólafs Ragnars Grímssonar í ReykjavíkurAkademíunni 27. nóvember
2003“. www.forseti.is → Ræður og kveðjur → Ræður 2003. Guðjón Friðriksson, „Um „lofræðu“
mína“, Morgunblaðið 22. des. 2008. Segja má að breski sagnfræðingurinn John Cornwell hafi
leyst þennan vanda um aðgang að heimildum með því að segja ósatt eða skipta af heilindum
um skoðun, eftir því hvernig á málið er litið. Undir lok síðustu aldar fékk hann aðgang að
leyndargögnum í Páfagarði um ævi og störf Píusar páfa XII, enda hafði hann að eigin sögn
í hyggju að svara þeim ásökunum að páfi hefði verið hallur undir öxulveldin í seinni heims-
styrjöldinni. Svo kvaðst hann hafa séð að því miður væri margt til í þeim. Til varð gagnrýnin
bók en sumir ritdómarar þóttust sjá að fyrir höfundinum hefði ætíð vakað að koma höggi á
Píus páfa. Sjá: John Cornwell, Hitler’s Pope. The Secret History of Pius XII (London 1999), x.
Joseph A. Biesinger, [ritdómur] International History Review 23/2 (júní 2001), 459–460.
15 „Davíð var langvinsælastur“, Morgunblaðið 20. nóv. 2007.
16 „Heimsborgari og einsetumaður“, 24 stundir 21. des. 2007.