Tímarit Máls og menningar - 01.02.2011, Blaðsíða 114

S i l j a A ð a l s t e i n s d ó t t i r
114 TMM 2011 · 1
„Misheppnuð Gerpla“ og fékk eina og hálfa stjörnu og Elísabet Brekkan
var á svipuðu róli í Fréttablaðinu. Að mínu mati var þetta hátindur
ársins í leikhúsinu, „vá-ið“ sem Faust varð ekki alveg. Þetta var ótrúlega
vel heppnuð sviðsetning magnaðrar sögu sem þar að auki hefur þarfan
boðskap: við eigum ekki að trúa á neitt í blindni og hafa forgangsröðina
heilbrigða. Margar myndir úr sýningunni lifa í huganum og verða
viðmið á komandi árum, til dæmis þegar þeir Þormóður og Kolbakur
þræll berjast í „slow motion“! Og þó að það hljóti að hafa verið freistandi
að tengja efni Gerplu við „ástandið“ og útrásarvíkingana var leikhús-
gestum að mestu látið það eftir sjálfum. Það var fallega gert og kann að
eiga sinn þátt í vinsældum verksins.
Í apríl kom svo Íslandsklukkan upp á sama sviði, gömul saga en þó
alltaf ný og einkar viðeigandi á þessum vordögum – dögum Rann-
sóknarskýrslunnar miklu – að rifja upp sögu Jóns Hreggviðssonar og
baráttu Arnasar Arnæus fyrir réttri meðferð á máli hans. Þetta var
magnþrungin og áhrifamikil sýning sem situr í huganum. Þar munaði
mest um leik Ingvars E. Sigurðssonar í hlutverki Jóns sem hann hlaut
Grímuverðlaunin fyrir, líka er svið Finns Arnars Arnarssonar minnis-
stætt, Grímuverðlaunabúningar Helgu Björnsson, tónlist Hunds í
óskilum, óviðjafnanleg túlkun Björns Thors á fyllibyttunni Magnúsi
í Bræðratungu (Gríman fyrir besta leik í aukahlutverki) og bældar
ástríður elskendanna sem Björn Hlynur Haraldsson og Lilja Nótt
Þórarinsdóttir léku. Best var ný leikgerð Benedikts Erlingssonar leik-
stjóra sem hélt öllu til haga sem máli skipti. Og einhvern veginn skiptu
aðrir hlutir máli nú en í hin fimm eða sex skiptin sem ég sá uppsetningu
á þessu verki. Ástarsaga Árna og Snæfríðar sem hefur níst hjarta mitt
síðan ég las bókina fyrst var nú í öðru sæti. Baráttan fyrir réttlætinu,
baráttan gegn ranglætinu, var í því fyrsta. Aldrei hafa flóknum málum
Jóns Hreggviðssonar verið gerð eins skýr skil, enda vill okkar tími
rannsóknir á dómgæslu og vanrækslu valdamanna. Aldrei hafa samtöl
Arnasar Arnæus við Gullinló og von Úffelen komið manni eins mikið
við og nú, enda spurning nákvæmlega á þessum Icesave-dögum hvort
einhver hefði umboð til að selja Ísland – eða taka það upp í skuld.
Verkið var sett upp í tilefni af sextíu ára afmæli leikhússins en eins og
alþjóð veit var Íslandsklukkan ein af opnunarsýningum Þjóðleikhúss-
ins vorið 1950. Þá var Snæfríður Íslandssól leikin af ungri og glæsilegri
leikkonu, Herdísi Þorvaldsdóttur, og mun ekki gleymast neinum sem
sá hana þá. Nú lék Herdís móður Jóns Hreggviðssonar, konuna sem
geymdi Skáldu í rúmbotninum sínum, og tengdi þessar sýningar eftir-
minnilega saman.