Tímarit Máls og menningar - 01.02.2011, Blaðsíða 101

A n d i n n o g va l d i ð
TMM 2011 · 1 101
af þeim þjóðfélögum sem hann kynntist í Austur-Evrópu og lá ekki á
þeirri skoðun sinni. En austantjaldsandinn varð smám saman sterkari
á Kúbu þessi árin og Stasivæðing samfélagsins komin á fullt með öllum
sínum persónunjósnum. Yfirmaður hersins, Raúl Kastró, var ekki list-
hneigður maður, það að geta dansað vals skammlaust var talið það eina
sem tengdi hann við menningu, og fyrstu árásirnar á skáldskap Padilla
birtust einmitt í tímariti hersins, Verde Olivo. Tækifærið til að láta kné
fylgja kviði kom svo þegar tímaritið El Caimán Barbudo bað um álit
Padilla á skáldsögu kúbanska rithöfundarins Lisandros Otero, sem
hafði lent í öðru sæti í skáldsögukeppni í Barcelona, en fyrstu verðlaun
höfðu fallið í skaut Guillermo Cabrera Infante4 fyrir tímamótaverkið
Tres Tristes Tigres. Padilla gaf bók flokkshestsins Oteros falleinkunn
en lofaði um leið skáldsögu Guillermos Cabrera Infante, sem þá var
kominn í útlegð í Lundúnum og orðinn opinber fjandmaður kúbanskra
stjórnvalda. Starfstilboð sem Padilla hafði fengið voru skyndilega dregin
til baka og vinum hans fækkaði óðum. Hann skrifaði grein í El Caimán
Barbudo 1967 þar sem hann ver sig, segist vera hluti af byltingunni
en frábiður sér samfélag þar sem menn megi ekki segja hug sinn og
vitnar í Solzhenitzyn: „Þær bókmenntir sem ekki skynja andrúms-
loft þess samfélags þar sem þær eru skrifaðar og þora ekki að segja
því samfélagi frá áhyggjum sínum og kvíða, sem ekki vara í tíma við
siðferðilegum og þjóðfélagslegum hættum, standa ekki undir nafni og
eru yfirborðið eitt.“ Segja má að hann hafi smyglað handritinu að Burt
úr leiknum í bókmenntasamkeppni rithöfundasambandsins með því
að kona hans, ljóðskáldið Belkis Cuza Malé, fékk vin sinn sem starfaði
hjá sambandinu til að koma því í handritabunkann nokkrum mínútum
fyrir miðnætti daginn sem umsóknarfresturinn rann út. Öryggislög-
reglan var að sjálfsögðu búin að fara yfir innkomin handrit, en frétti
ekki af handriti Padilla fyrr en afrit voru komin í hendur alþjóðlegrar
dómnefndar, sem svo veitti honum fyrstu verðlaun. Bókin kom út en
verðlaunaféð, eitt þúsund pesóar og ferð til Sovétríkjanna, var aldrei
greitt út. Það var orðið tímaspursmál hvenær hann yrði barinn til hlýðni
og það gerðist snemma árs 1971 þegar hann var handtekinn ásamt
eiginkonu sinni. Í ævisögu sinni segir hann frá því þegar hann var
vistaður á spítala í fangelsisvistinni svo hann jafnaði sig eftir barsmíðar
öryggislögreglunnar og safnaði kröftum til að þola frekari yfirheyrslur.
Þá fékk hann óvæntan gest sem stikaði fram og aftur í sjúkrastofunni en
horfðist aldrei í augu við hann, það var gamall kunningi úr kosninga-
baráttunni 1951, Fidel Kastró.