Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Side 46

Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Side 46
H a l l g r í m u r H e l g a s o n 46 TMM 2012 · 1 (úff), Tíminn og vatnið er „fyrsta atómljóðið“ (kannski ekki alveg), og Dalalíf er einn kaffiuppáhellingur út í gegn (kjaftæði). Körlunum hefur þótt þetta fyndið á sínum tíma. Þetta var þægileg afgreiðsla á bók sem þeir sáu konurnar drekka í sig, á meðan þeir sjálfir lágu í atómljóðum og ættum hrúta. Það er svo aftur rannsóknarefni hversvegna Íslendingum er svo gjarnt að niðra hlutum með því að tengja þá við kaffi. Því hér erum við að tala um ansi ramma hefð, sem vörðuð er orðum eins og „kaffibollaþvaður“ (eins og sagt var um Dalalíf) „Kaffibrúsakarlarnir“, „kaffihúsaspekingar“ og nú síðast „lattelepjandi lopatreflar í 101“… Já, hvað er þetta með kaffið? Alvöru karlmenn drekka bjór og brennivín. Kaffi er fyrir kellingar. Kellingabækur eru fullar af kaffi. Alvöru karlmenn lesa ekki bækur, og alls ekki langar bækur. Þeir eru búnir að drekka svo mikið að athyglis- gáfan dregur ekki lengra en í fjórar línur. Ferskeytlan er þeirra form. Þeir kasta fram vísum, keyra á jöklum, skjóta hreindýr og sökkva landi. Kona fer undir vatn. Vatn til að þvo í þvottinn, vatn til að vaska upp, vatn til að hita í kaffi. Og vatn til vinna úr rafmagn. Hve táknrænt er það ekki að sögusvið Dala- lífs, átthagar Guðrúnar frá Lundi, Stífla í Fljótum, skuli hafa horfið undir uppistöðulón. Fegursta dal landsins var fórnað til að framleiða fegursta rafmagn landsins. Rétt áður en bókin kom út. Og Þóra í Hvammi, Jón á Nautaflötum, Lísibet og Borghildur, Lína, Þórður og Ketilríður urðu að neðansjávarverum í íslenskum bókmenntum. Ósýnilegar á yfirborðinu en svamlandi um í þjóðardjúpinu, eins og ódrepandi fiskar. Guðrún Baldvina Einarsdóttir fæddist árið 1887 á Lundi í Fljótum og fór snemma undir vatn. Eins og allar konur af hennar kynslóð, mennt- aðar og ómenntaðar, var hún kaffærð af bústýringum og barneignum. Þrátt fyrir að hafa skrifað frá fermingu brenndi hún allt „hand- ritadraslið“ daginn sem hún gifti sig, 23 ára gömul. Og sökkti sér í lífið. Ekki fyrr en seint og um síðir kom upp úr því kafi bók. Fyrsta bindi Dalalífs kom út árið 1946. Er það ekki ótrúlegt? Ímyndum okkur að sem unglingur hafi Guðrún frá Lundi verið fengin til að passa sveinbarn að nafni Halldór Guðjónsson — síðar Kiljan og Laxness. Hún er fimmtán ára þegar sá drengur fæðist. Þegar hann er fimm ára er hún tvítug. Þegar hann heldur út í heiminn verðandi skáld er hún þrítug þriggja barna móðir. Þegar hann er búinn að skrifa Vefarann, Sjálfstætt fólk, Sölku Völku, Heimsljós, Íslandsklukkuna og Atómstöðina … þá byrjar sú gamla loks að gefa út bækur. Og skrifar þó jafnmargar blaðsíður og hann, áður en yfir lýkur.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.