Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Page 46

Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Page 46
H a l l g r í m u r H e l g a s o n 46 TMM 2012 · 1 (úff), Tíminn og vatnið er „fyrsta atómljóðið“ (kannski ekki alveg), og Dalalíf er einn kaffiuppáhellingur út í gegn (kjaftæði). Körlunum hefur þótt þetta fyndið á sínum tíma. Þetta var þægileg afgreiðsla á bók sem þeir sáu konurnar drekka í sig, á meðan þeir sjálfir lágu í atómljóðum og ættum hrúta. Það er svo aftur rannsóknarefni hversvegna Íslendingum er svo gjarnt að niðra hlutum með því að tengja þá við kaffi. Því hér erum við að tala um ansi ramma hefð, sem vörðuð er orðum eins og „kaffibollaþvaður“ (eins og sagt var um Dalalíf) „Kaffibrúsakarlarnir“, „kaffihúsaspekingar“ og nú síðast „lattelepjandi lopatreflar í 101“… Já, hvað er þetta með kaffið? Alvöru karlmenn drekka bjór og brennivín. Kaffi er fyrir kellingar. Kellingabækur eru fullar af kaffi. Alvöru karlmenn lesa ekki bækur, og alls ekki langar bækur. Þeir eru búnir að drekka svo mikið að athyglis- gáfan dregur ekki lengra en í fjórar línur. Ferskeytlan er þeirra form. Þeir kasta fram vísum, keyra á jöklum, skjóta hreindýr og sökkva landi. Kona fer undir vatn. Vatn til að þvo í þvottinn, vatn til að vaska upp, vatn til að hita í kaffi. Og vatn til vinna úr rafmagn. Hve táknrænt er það ekki að sögusvið Dala- lífs, átthagar Guðrúnar frá Lundi, Stífla í Fljótum, skuli hafa horfið undir uppistöðulón. Fegursta dal landsins var fórnað til að framleiða fegursta rafmagn landsins. Rétt áður en bókin kom út. Og Þóra í Hvammi, Jón á Nautaflötum, Lísibet og Borghildur, Lína, Þórður og Ketilríður urðu að neðansjávarverum í íslenskum bókmenntum. Ósýnilegar á yfirborðinu en svamlandi um í þjóðardjúpinu, eins og ódrepandi fiskar. Guðrún Baldvina Einarsdóttir fæddist árið 1887 á Lundi í Fljótum og fór snemma undir vatn. Eins og allar konur af hennar kynslóð, mennt- aðar og ómenntaðar, var hún kaffærð af bústýringum og barneignum. Þrátt fyrir að hafa skrifað frá fermingu brenndi hún allt „hand- ritadraslið“ daginn sem hún gifti sig, 23 ára gömul. Og sökkti sér í lífið. Ekki fyrr en seint og um síðir kom upp úr því kafi bók. Fyrsta bindi Dalalífs kom út árið 1946. Er það ekki ótrúlegt? Ímyndum okkur að sem unglingur hafi Guðrún frá Lundi verið fengin til að passa sveinbarn að nafni Halldór Guðjónsson — síðar Kiljan og Laxness. Hún er fimmtán ára þegar sá drengur fæðist. Þegar hann er fimm ára er hún tvítug. Þegar hann heldur út í heiminn verðandi skáld er hún þrítug þriggja barna móðir. Þegar hann er búinn að skrifa Vefarann, Sjálfstætt fólk, Sölku Völku, Heimsljós, Íslandsklukkuna og Atómstöðina … þá byrjar sú gamla loks að gefa út bækur. Og skrifar þó jafnmargar blaðsíður og hann, áður en yfir lýkur.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.