Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Qupperneq 98

Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Qupperneq 98
D ó m a r u m b æ k u r 98 TMM 2012 · 1 með steinkasti“ (H&H bls. 13). Höfund- ur persónugerir þannig náttúruna sem þann dyntótta kraft er allir eiga líf sitt undir. Þeir strákurinn og Bárður eru ekki einungis saman til sjós heldur eiga trún- að hvor annars og bera í brjósti áþekka drauma er greina þá frá hinum sjó- mönnunum. Vinaböndin á milli þeirra hafa treyst vegna sameiginlegrar ástar þeirra á orðum, löngunar til að verða eitthvað annað og meira en þeir eru, brjóta af sér viðjar þrældóms og fyrir- framgefinna örlaga. Strákurinn og Bárður deila sem sagt flestu: bókum, hugsunum, væntingum til lífsins og meira að segja rúmi í verbúðinni. Báðir njóta velvildar ráðskonunnar Andreu, eiginkonu Péturs formanns. Eins og aðrir í áhöfninni eiga þeir allt sitt undir Pétri formanni, hann ræður hvort og hvenær róið er, les í náttúruna, velur stað á fiskislóðinni, metur skýjafar og veðrabrigði til að koma þeim heim heilu og höldnu. Pétur er traustur og glöggur, en einnig harður og ósveigjanlegur líkt og kemur í ljós í samskiptum hans við Bárð og síðar Andreu. Þótt Himnaríki og helvíti fjalli um vináttu stráksins og Bárðar er Bárður samt allur strax í fyrsta hluta sögunnar. Samkvæmt orðanna hljóðan er það ljóð sem verður Bárði að aldurtila. Þegar kallið í róðurinn kemur er hann með hugann við bók sem hefur að geyma Paradísarmissi Miltons og les fram á síðustu stundu. Bárður „hallar bókinni þannig að skíman af lampanum nái til hennar, ljós sem nær að lýsa upp góða ljóðlínu hefur áreiðanlega náð tilgangi sínum“, (H&H bls. 33) segir um þetta þýðingarmikla atvik í bókinni. Það býr einstök fegurð í þessu örlagaþrungna augnabliki. Í því er fólginn sá fyrirboði er hrindir allri atburðarás trílógíunnar af stað. Fegurðarþráin og fróðleiksfýsn- in verða öllu öðru yfirsterkari og í huga Bárðar býr þetta bókmenntaverk yfir slíkum töfrum að honum finnst hann verða að hafa þá með í róðurinn. Hann er með allan hugann við að læra brot úr verkinu utan að áður en hann fer í róð- urinn og gleymir því stakknum sínum – sem verður honum að aldurtila. Hann frýs í hel í bátnum og skyndilega eru þessar fögru ljóðlínur orðnar að feigðar- boða: „nú kemur kvöld / og kufli steypir / heldur húmleitum / yfir hvaðvetna / fylgdi þögn því“ (H&H bls. 33). Það húmar sem sagt skyndilega og alltof snemma í lífi Bárðar, tilgangurinn ljóss- ins er ekki lengur að lýsa upp hugskot hans heldur vara hann við, en orðin ást- kæru ná ekki lengur til hans. Þögnin breiðist yfir. Bárður er fleirum en stráknum harmdauði. Andrea, sem bíður þeirra í landi verður aldrei söm, og væntanlega heldur ekki Sigríður unnusta Bárðar, sem veit ekki einu sinni að hann er dáinn. Þunga sorgarinnar tekst Jóni Kalman að skila til lesandans með örfá- um, hnitmiðuðum dráttum. Mennirnir taka Bárð úr bátnum, halda á honum „og stefna upp í búð. Það er næstum eins og jörðin svigni undan þunganum, samt er hún hörð af frosti, grjóti og milljónum ára, en dauður maður er svo miklu þyngri en sá sem lifir, ljósleiftur minninga orðið að dimmum, þungum málmi“ (H&H bls. 88). * Ljóðlínur Miltons (og Jóns Þorlákssonar frá Bægisá) búa yfir svo miklum styrk að einungis andartaki eftir að Bárður hefur verið lagður örendur á beitinga- borðið er strákurinn farinn. Hann telur sig skuldbundinn vini sínum að skila Paradísarmissi beinustu leið til réttmæts eiganda, Kolbeins skipstjóra í Plássinu (sem er blindur eins og Milton). Strák-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.