Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Qupperneq 106

Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Qupperneq 106
D ó m a r u m b æ k u r 106 TMM 2012 · 1 Chopin í Sálin vaknar, sem syndir á vit frelsisins og kýs að deyja þannig fremur en beygja sig undir feðraveldi og smá- borgaraskap. Einnig Esther Greenwood, í Glerhjálmi Sylviu Plath, sem er svo góð sundkona að henni tekst ekki að drukkna sama hvað hún reynir, og loks stúlkuna í smásögunni meistaralegu Sund, eftir Svövu Jakobsdóttur, sem lærir að fleyta sér á meðan líf ömmu hennar, markað kvenlegri þjónustulund fyrri tíma, fjarar út. Annað teikn er skilur lesandann eftir með þá von í hjarta að „lifðu!“, ákall móður stráksins rætist, eru ljóðlínur Paradísarmissis sem skjóta upp kollin- um líkt og í kaflanum um dauða Bárðar. Þessar línur móta söguna í hring, því þótt Bárður í upphafi Himnaríkis og helvítis hafi ekki fengið að njóta Sigríðar sinnar eins og strákurinn fær að njóta Álfheiðar í hellinum, þá gafst hann aldrei upp á orðunum. Ekki einu sinni þótt hann þyrfti að deyja þeirra vegna. Þvert á móti notaði hann síðustu orkuna til að hvísla að stráknum ljóðlínunni sem hann var búin að læra og hafði vitnað til í hinsta bréfi sínu til unnustu sinnar; „ekkert er mér indælt utan þín!“ (H&H bls. 81). Þetta voru síðustu orðin sem Bárður mælti í lífinu, og þau eru ekki einungis skáldskapur í þeim kring- umstæðum sem hann mælir þau, heldur sannur og karlmannlegur hetjuskapur sem hann blæs stráknum í brjóst; ástar- játning og óður til lífsins frekar en dauðans. Þessi sömu orð hrópar strák- urinn þegar hann er að drukkna í sjón- um; „Hrópar það í þrígang og af öllum kröftum, sendir það upp eins og neyðar- blys […]“ (HM bls. 378). Og þessi kynngimögnuðu orð Miltons og Jóns frá Bægisá verða til þess að Álfhildur kemur auga á hann. Orðin verða strákn- um til bjargar, að minnsta kosti um sinn – rétt eins og þau verða Bárði að bana. Og svo mikið er víst að ef strákurinn lifir þá á hann góða von um að láta draum foreldra sinna um að lifa upp- lýstu lífi rætast, með nútímakonunni Álfhildi og undir verndarvæng Geir- þrúðar. * Jón Kalman hefur unnið þrekvirki með þessu mikla verki sem er óvenju vel skrifað og ígrundað. Frásagnarmátinn er eins og áður sagði einstakur; í senn áleitinn og ljóðrænn. Höfundinum tekst að gera grein fyrir samfélagsþróun, þjóðháttum og mannlífi á Íslandi rétt áður en nútíminn hélt innreið sína, í sömu andrá og hann greinir þýðingu heimsbókmenntanna fyrir þessa bók- elsku þjóð; hlustar eftir andardrætti orðanna, eftir heiminum á bak við heiminn, eins og segir í Harmi engl- anna. Í þessum þremur bindum býður höf- undurinn upp á ýmsar snjallar myndir af helvíti (og einstaka himnaríki): „Hel- víti er dáin manneskja“ (bls. 88), „helvíti er að hafa handleggi en engan til að faðma“ (bls. 40), „[h]elvíti er að vita ekki hvort maður er dáinn eða lifandi“ (bls. 103) og himnaríki er „kaffi og rúg- brauð“ (H&H bls. 84). Heitasta helvítið af öllum miðað við boðskap þessara bóka hlýtur þó að vera heimur án orða. Tilvísanir 1 HE: Harmur englanna eftir Jón Kalman Stefánsson, Bjartur, 2. útgáfa 2010. 2 H&H: Himnaríki og helvíti eftir Jón Kalman Stefánsson, Bjartur, 2. útgáfa, 2. prentun 2010. 3 Sjá; „Um Gunnar Gunnarsson, Aðventu og skuggann í höfði okkar“, Jón Kalman Stef- ánsson, Lesbók Morgunblaðsins, 14.01.2006. 4 HM: Hjarta mannsins eftir Jón Kalman Stefánsson, Bjartur, 1. útgáfa 2011.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.