Tímarit Máls og menningar - 01.03.2017, Blaðsíða 84

84 TMM 2017 · 1
Hjalti Hugason
„– Og Guð –
Hann er trúðurinn“1
Trú í ljóðum Vilborgar Dagbjartsdóttur
Hér verður fjallað um trú í ljóðum Vilborgar Dagbjartsdóttur.2 Hafa þá
þegar verið nefnd tvö býsna margræð hugtök til sögunnar.
Ljóð má vissulega skilgreina sem „ljóðrænan kveðskap“ eða lýrik.3 Þar
með er þó einkum gengið út frá formi. Ljóð hafa aftur á móti fleiri víddir.
Hér merkir orðið einfaldlega þá texta sem birtir eru í ljóðasafni Vilborgar.
Þeir eru enda allir ljóðrænir þótt yrkisefnin kunni að vera hversdagsleg: Eða
hvað er „prósaískara“ en biluð ritvél fyrir tölvuöld?
Ritvélin gamla
varð að fara í viðgerð
Ég sakna hennar4
Hugtakið trú er jafnvel enn óljósara ef horft er framhjá bókstafstrú þar sem
formið ræður einmitt öllu. Hér er trú skilin sem hugboð um að tilvera okkar
búi yfir einhvers konar hæð, dýpt eða breidd sem ekki verða mæld með við-
teknum einingum; von um að í henni eða að baki hennar búi markmið eða
tilgangur; tilfinning fyrir því að handan veruleikans kunni að búa óræður
leyndardómur sem við „[…] megum ef við viljum kalla […] Guð […]“ svo
vísað sé til eins ljóða Vilborgar (sjá síðar). Sé öllu meira lagt í orðið er tæpast
um trú að ræða heldur trúarbrögð eða guðfræði.
Hér verður ekki leitað trúar sem býr í ljóðum Vilborgar í þeirri merkingu
að um sé að ræða trú hennar sjálfrar.5 Miklu fremur er hér kynnt tilraun til
trúartúlkunar sem verður til við stefnumót ljóðmælanda og lesanda hverju
sinni. Þar vegur trú lesandans líklega þyngra en trú en skáldsins. Þessi trú er
þó aðeins til sem minning eða hilling að lestri loknum og allt önnur niður-
staða kann að verða uppi á teningnum næst þegar lesið er. Hér verða ljóðin
í safninu því ekki flokkuð í trúarleg og veraldleg ljóð eða á nokkurn annan
máta.6 Látið verður við það sitja að staldra við nokkur trúarleg stef sem þessi
lesandi greindi í ljóðum Vilborgar er hann las nýútkomið ljóðasafn hennar
og reyndi af fremsta megni að lesa opnum huga.
Vilborg hefur ort mörg ljóð sem eru trúarleg í annarri merkingu en hér er
gengið út frá, þ.e. þeirri að þau eru beinlínis samin út frá trúarlegum textum