Þjóðarbúskapurinn - 01.08.1983, Síða 18

Framleiðsla og hagur atvinnuvega
Sjávarútvegur.
Samkvæmt aflatölum Fiskifélags íslands varð fiskaflinn um 788 þúsund tonn árið
1982, en það er um 652 þúsund tonnum minna en árið 1981. Þetta er þriðja árið í
röð, sem aflinn minnkar í tonnum, en þá er reyndar verið að bera hann saman
við mesta afla, sem fengist hefur á einu ári til þessa, 1 648 þúsund tonn árið
1979. Aflinn minnkaði mun meira síðasta ár en næstu tvö árin á undan. Fyrst og
fremst má rekja aflasamdráttinn til þess, að loðnuaflinn dróst enn saman og
hvarf raunar að mestu úr veiðinni, enda voru loðnuveiðar stórlega takmarkaðar
á vetrarvertíð og alfarið bannaðar á sumar- og haustverfíð. í heild varð
loðnuaflinn aðeins um 13 þúsund tonn á árinu, samanborið við 642 þúsund tonn
á árinu 1981, 760 þúsund tonn 1980 og tæplega milljón tonn næstu tvö árin þar á
undan.
Árin 1978-1981 jókst þorskaflinn ár frá ári. Árið 1981 varð hann 461 þúsund
tonn og hafði þá aukist um 141 þúsund tonn, eða 44% frá 1978. Þessi hagstæða
aflaþróun snerist hins vegar við á liðnu ári, en þá minnkaði þorskaflinn úr 461
þúsund tonni í 382 þúsund tonn, eða um 17%. Á hinn bóginn jókst veiði á
botnlægum fisktegundum öðrum en þorski um rösklega 50 þúsund tonn, eða
20%, og skipti þar mestu aukinn karfa-, ufsa- og grálúðuafli. í heild minnkaði
botnfiskaflinn um 27 þúsund tonn, eða um tæp 4%. Sé aflabreytingin hins vegar
metin á föstu verði, reynist samdrátturinn nokkru meiri, eða tæp 5%.
Eins og áður segir dróst heildaraflinn á liðnu ári saman um 652 þúsund tonn,
eða um 45% miðað við þyngd. Þrátt fyrir þessa miklu minnkun varð samdráttur
heildaraflans, reiknaður á föstu verði, mun minni, eða um 12%. Skýringin á
þessum mikla mun felst í breytingu á samsetningu aflans, þar sem botnfiskaflinn
er fimm til sex sinnum verðmeiri en loðnan. Aflabrestur á loðnuveiðum, sem
mestu veldur um minnkun afla í tonnum talið, er því léttvægari, þegar
aflaverðmæti er metið.
Framleiðsla sjávarafurða í heild, metin á föstu verði, dróst saman um 13% á
árinu 1982. Þetta eru mikil umskipti frá fyrri árum, því allt frá árinu 1975 hefur
sjávarafurðaframleiðslan aukist ár frá ári fram til ársins 1981, er aukningunni
linnti. Samdrátt framleiðslunnar má að verulegu leyti rekja til minni loðnu-
afurða. Framleiðsla botnfiskafurða dróst saman um nálægt 9%, en jafnframt
urðu talsverðar breytingar á skiptingu botnfiskaflans milli framleiðslugreina.
Þar gætti áhrifa breyttra markaðsaðstæðna, meðal annars óvissu um skreiðarút-
flutning til Nígeríu. Vegna tálmana á innflutningi skreiðar til Nígeríu dróst
skreiðarverkun saman um þriðjung frá fyrra ári, en framleiðslan hafði árið 1981