Þjóðarbúskapurinn - 01.08.1983, Side 35

33
og hækkað ýmist minna eða meira en annað verðlag. Ennfremur hafa
gengisbreytingar valdið sveiflum í verðlagi innfluttrar vöru. Loks hefur verð-
lagning á opinberri þjónustu verið með ýmsum hætti og oft ekki fylgt almennri
þróun verðlags, heldur gjarnan tekið stærri stökk og færri en aðrir vöru- og
þjónustuflokkar. Þetta misgengi kemur glöggt fram í yfirlitunum tveimur sem
hér fylgja, en þau sýna annars vegar þriggja mánaða breytingar frá upphafi árs
1982 og hins vegar tólf mánaða breytingar frá miðju ári 1979. Þannig hækkaði
búvöruverð í heild frá því í nóvember 1981 þar til í nóvember 1982 langtum
minna en aðrir þættir vísitölunnar, vegna mikilla niðurgreiðslna á fyrri hluta
ársins, eins og áður var nefnt. Þegar líða tók á árið, snerist þetta við og búvörur
hækkuðu umfram flesta aðra liði. Hefur sú þróun raunar haldist fram á þetta ár.
Verð á opinberri þjónustu hefur á hinn bóginn hækkað talsvert meira en aðrir
þættir vísitölunnar allt þetta tímabil.
Tafla 13. Verðbreytingar í framfærsluvísitölu 1982-1983, %.
Nóvember
Nóvember Febrúar Maí- Ágúst- Nóvember 1982- Febrúar- Nóvember
1981-febrúar -maí ágúst nóvember 1981- febrúar maí 1981-
1982 1982 1982 1982 1982 1983 1983 maí 1983
1. Landbúnaðarvörur....... -0,2 0,1 13,9 21,8 38,6 16,4 25,0 101,7
2. Fiskur................... 16,8 7,5 12,2 18,1 66,4 19,8 16,8 132,8
3. Aðrar innlendar neyslu-
vörur .................... 10,7 11,8 10,8 20,4 65,1 11,4 20,5 121,6
4. Innfluttarneysluvörur ... 13,5 10,5 10,5 17,9 63,4 17,8 20,8 131,0
5. Opinber þjónusta...... 12,8 17,8 16,9 19,6 85,8 16,9 26,8 175,4
6. Önnur þjónusta .......... 14,3 7,3 16,2 13,2 61,3 16,7 17,1 120,5
7. Húsnæði .................. 4,6 32,9 3,9 6,5 53,8 4,3 49,0 139,0
Framfærsluvísitalan samtals 9,7 10,9 11,8 17,5 59,8 15,1 23,4 127,0
Þessar tölur segja hins vegar ekki alla söguna, því ef litið er yfir lengra tímabil
en síðustu átján mánuði, til dæmis aftur til ársins 1979 eins og gert er í
meðfylgjandi töflu, kemur í ljós, að meðalhækkun einstakra þátta vísitölunnar
er svipuð. Fyrri hluta tímabilsins, eða fram undir ársbyrjun 1982, er hækkun á
opinberri þjónustu undir meðalhækkun vísitölunnar í heild, en síðari hlutann
snýst þetta við eins og áður sagði.
Um síðustu áramót var árshraði verðbreytinga á mælikvarða framfærsluvísi-
tölunnar kominn upp undir 60%. Á fyrstu mánuðum þessa árs fór verðbólgan
síðan ört vaxandi. Þannig var tólf mánaða hækkun framfærsluvísitölunnar komin
í 68% í febrúarbyrjun og hafði aldrei orðið meiri frá því verðvísitölureikningar
hófust hér á landi árið 1914. í maíbyrjun var tólf mánaða hækkunin komin upp í
87% og þær verðlagsspár, sem fram voru settar á þeim tíma, hnigu allar í þá átt,
að fyrirsjáanlegar væru að öllu óbreyttu miklu hærri verðbólgutölur en áður
hefðu þekkst hér á landi. Þannig var talið, að undir lok þessa árs yrði tólf
mánaða hækkun framfærsluvísitölunnar komin upp í 130% eða meira og
meðalhækkunin milli 1982 og 1983 um eða yfir 100%.
3