Gripla - 2019, Qupperneq 198

GRIPLA198
(gjerrighed) né nísku konungs og konungur skemmt sér við að espa upp
hinn óbilgjarna og stolta Halldór.
Halldór selur konungi skip (sem konungur hafði að vísu áður tekið með
valdi af lendum manni í Noregi og gefið Halldóri, Grímur sleppir því),
konungur reynir að snuða hann í viðskiptum, greiðir ekki uppsett verð og
segist ekki hafa handbæra peninga til þess. Halldór reynir aftur að fá þá
greiðslu sem í frásögn Gríms er gengið út frá að honum beri með réttu en
konungur „vék sér undan greiðslunni og lét á sér skilja að honum geðjaðist
ekki að því að láta rukka sig, þó bannaði hann Halldóri ekki að fara“.34
Halldór tekur þessu af stillingu en býr skip sitt og þegar byr er góður
strunsar hann á næturþeli inn í svefnherbergi konungs og drottningar og
hirðir vænan gullhring, væntanlega armhring, af drottningunni. Á þessari
örlagastundu skilur konungur ekki hvað honum er fyrir bestu. Það gerir
drottningin hins vegar og gefið er í skyn að Halldór hefði drepið konung
ef hún hefði ekki gengið á milli. „Þá sagði drottningin: ‚láttu hann hafa
hringinn sem hann krefst; sérðu ekki að hann stendur yfir þér með morð í
augum?‘ Hún tók hringinn og rétti Halldóri hann“.35
Að nokkru leyti er þetta saga um að konungum beri að standa við gerða
samninga og að þegnar konungs geti náð rétti sínum ef þeir eru hugrakkir
og ráðagóðir. Bragðvísin skilur hér á milli konungsins og hins íslenska
garps. Herkænskan spyr ekki um stétt og stöðu en ýmislegt virðist ósagt
um samskipti þessara tveggja og mætti túlka á ýmsa vegu.
Halldór virðist, bæði í sögubroti og kvæði, garpur sem á að verða fyr-
irmynd nýrra tíma. Hann er heiðarlegur, sannsögull, stoltur og djarfur.
Hann fylgir konunginum eins og jafningi í herferðum og ævintýrum, reyn-
ist ekki minni maður og þegar þeim lendir saman beygir hann sig ekki fyrir
tign konungs vegna þess að réttlætiskenndin bannar honum það.
Það er einnig athyglisvert að Grímur segir ekki í sögubroti sínu þann
hluta sögunnar sem sagður er í 43. og 44. kafla Fornmanna sagna VI þó
að hann vitni líka til þeirra kafla. Sé sá hluti sögunnar sagður má ljóst vera
að Halldóri Snorrasyni og konunginum hefur samkvæmt heimild Gríms
aldrei komið vel saman. Þvermóðska Halldórs hefur orðið konungi að
34 „slog det hen med betalingen, og lod sig mærke med, at han ikke holdt af at blive krævet,
dog forböd han ei Haldor at reise“, Grímur Thomsen, Sagastykker I, 3.
35 „Da sagde dronningen: ‚fly ham ringen, som han forlanger; ser du ikke at han staar over dig
med döden i öjet‘. Hun tog ringen og rakte den til Haldor,“ sama rit, 4.