Milli mála - 2018, Síða 112

NÆRVERA OG TÚLKUN ÞÝÐANDANS
112 Milli mála 10/2018
An Verstand und Lieb‘ erstark‘
Und stets sei fromm gesinnt;
Immer bleib‘ von Erdentrug
Du unberührt, mein Kind!79
Ástæður þýðandans fyrir því að fjarlægja þessar skýringar eru
óljósar. Stefnan liggur hins vegar í augum uppi: Hann setur það
ekki í forgang að skýra einstakar aðgerðir sínar sem þýðanda, þótt
hann hafi annars haft tilhneigingu til að semja gríðarlega ítar-
legar skýringar og hvergi farið leynt sem túlkandi frumtextans og
samhengis hans í víðum skilningi. Séu athugasemdir þýðandans
í Jüngling und Mädchen greindar og flokkaðar eftir flokkunarkerfi
Ellenar McRae, sem var nefnt hér að ofan, má sjá að Poestion lagði
mesta áherslu á að útskýra upprunamenningu verksins. Skýringar
á tungumála- og menningarmun setti hann í annað sæti. Um hlut-
verk sitt sem þýðanda þagði hann mestanpart þunnu hljóði og fjar-
lægði jafnvel fyrri skýringar úr síðari útgáfum.
Í sumum tilvikum er ljóst að Poestion treysti eigin dómgreind
betur en dómgreind frumhöfundar. Skipting textans í 38 kafla
var nefnd fyrr í greininni. En Poestion er líka gagnrýninn á þær
breytingar sem Jón Thoroddsen gerði sjálfur á bók sinni. Í for-
málanum að fyrstu útgáfu Jüngling und Mädchen segist hann hafa
notast við frumútgáfuna frá 1850.80 Athugulan lesanda rennir í
grun að hann hafi ekki þekkt útgáfuna frá 1867 eða að minnsta kosti
ekki haft aðgang að henni. Í formála síðari útgáfna þýðingarinnar
nefnir hann seinni útgáfu frumtextans. Hann útskýrir í fáum orðum
að örfáar breytinganna í henni hafi verið eftirtektarverðar. Innskot
sem höfundur hafi ráðist í sé aftur á móti „ekki sérlega vel heppnað“
og hafi því ekki verið haft með í þýðingunni.81 Hér á Poestion við
22 blaðsíðna langa viðbót sem geymir heldur yfirdrifna brúðkaups-
senu sem jaðrar við háðsádeilu.82 Hér lætur þýðandinn einnig eigið
gæðamat vega þyngra en ákvörðun frumtextahöfundarins. Hann
79 „Ich habe hier eine getreue Nachbildung des isländischen Originalgedichtes versucht, in welchem
außer dem Endreim auch der Stabreim angewendet ist. Siehe z.B. die zweite Strophe …“ –
Jüngling und Mädchen, 1883, aftanmálsgrein 53, bls. 153, feitletrun þar.
80 Sama rit, bls. 7.
81 Jüngling und Mädchen, 1900, bls. 10.
82 Már Jónsson, „Skáldsagan Piltur og stúlka“, bls. 159.