Studia Islandica - 01.06.1941, Blaðsíða 18

16
til bókarinnar ok veltir henni á aðra hálfu. Sem hann les
þar eitt capitulum, sagði herra Jón biskup, þótti mér
vonligt, at þat væri nærri því langt, sem ek hafði áðr lesit,
>ok án dvpl, sem capitulum var úti, fellr stormrinn svo
.sngggt, at með pllu varð vindlaust; má af slíku marka,
sagði biskupinn, hverjar listir lifa í bókunum, þótt heimr-
inn gjprist gamall“.
Er af þessu ljóst, hvílíka virðingu menn báru fyrir
iræðum þeim, er þá voru iðkaðar í París og annars staðar
úti í löndum. Kennd voru þá einkum trivium (málfræði,
mælskufræði og rökfræði: grammatik, rhetorik og dialek-
tik) og quadrivium (talnafræði, rúmmálsfræði, stjörnu-
fræði og tónfræði: arithmetik, geometri, astronomi og
musik) og er enginn vafi á því, að þeir fslendingar, er
þessi fræði stunduðu erlendis, miðluðu öðrum af þekk-
ingu sinni, enda voru Oddi, Hólar og Skálholt nafnkunn
menntasetur, þar sem þessi fræði voru kennd að meira
eða minna leyti. Segir og frá því í Jónssögu um skóla Jóns
biskups Ögmundssonar, að þar hafi menn lært saltara,
latínu, málfræði og versagjörð á latínu og söng.
Sr. Einar Hafliðason, er samið hefir Laurentíussögu
Hólabiskups og ritað Lögmannsannál, gekk suður 1345 og
kom til páfagarðs í Avignon og var þar 9 nætur — fór
svo um Frankaríki fram og aftur og var í París í nokkurn
tíma og var í ferðinni rúmt ár.1)
Björn Einarsson, Jórsalafari, fór um Frakkland á heim-
leið, er hann fór til Rómaborgar í þriðja sinn 1406.2)
En þessar ferðir voru ákaflega strjálar, er ungir ís-
lendingar fóru til bóknáms til annarra landa. Segir svo í
broti af sögu um Jón biskup Arason á Hólum3): „Engir
sinntu bóknámi, hvorki latínu fræðum né öðrum tungum,
nema einstöku biskupar eða ábótar, einna helzt þeir, sem
verið höfðu nokkura tíma á Þýzkalandi eða Englandi eða
1) fsl. annálar 1888, 274.
2) Hirðstjóraannáll. Safn til sögu íslands II, 643.
3) Bisk. II, 427 o. áfr.