Milli mála - 2020, Side 42

42 Milli mála 12/2020
ÆVINTÝRAEYJURNAR JAPAN OG ÍSLAND: UM JAPANSDVÖL NONNA, 1937–1938

10.33112/millimala.12.1
þó ljóst að hrifning Jóns á Japan og Japönum byggist fyrst og fremst
á persónulegri upplifun: því framandi ævintýri sem hann lifir í Japan
og því fólki sem hann kynnist. Jón skrifaði um Japan af einlægri
hrifningu og innlifun, og skrifin féllu eðlilega í kramið hjá Japönum.
Þegar umfangið á umfjöllun um Jón í japönskum blöðum og
tímaritum er skoðað er freistandi að draga þá ályktun að viðtökurnar
hljóti að hafa verið vonum framar. Umfjöllunin birtist ekki bara í
mörgum miðlum heldur einnig í „réttu“ miðlunum sem voru áhrifa-
miklir hver á sínu sviði og það er augljóst að ímynd Jóns var löguð
að ólíkum miðlum og markhópum. Þannig var Jón kynntur sem
heimsþekktur rithöfundur á heimsreisu gagnvart alþjóðlega sam-
félaginu í Tókýó í stærstu enskumælandi dagblöðum landsins. Í
japanska stórblaðinu Asahi Shimbun fær frásagnargáfa Jóns að njóta
sín og hann skrifar áhugaverða og gamansama pistlaröð um upplifun
sína af japönsku samfélagi. Sannast þar hið fornkveðna að glöggt er
gests augað. Í kaþólskum og kristnum ritum var lögð áhersla á Jón
sem fyrirmynd í trúmálum og hvernig trúin hafði hjálpað honum að
yfirstíga erfiðleika á lífsleiðinni. Jafnframt var lögð áhersla á Nonna-
bækurnar, enda var hér um mikilvægan markhóp að ræða þegar kom
að sölu bókanna enda þótt samfélag kaþólskra í Japan væri ekki fjöl-
mennt. Efni frá Jóni birtist einnig á ólíku formi í virtum tímaritum
fyrir börn, sem voru bæði víðlesin og þekkt fyrir nútímalegar áherslur
í uppeldismálum og listrænt gildi. Af þessu má sjá að skrif Jóns náðu
langt út fyrir hið þrönga samfélag kaþólskra manna. Með hliðsjón af
markhópi tímaritanna má ætla að skrif hans hafi borist inn á heimili
fjölmargra sem meira máttu sín vítt og breitt um Japan. Greinarhöf-
undur hefur enn sem komið er ekki fundið umfjöllun um Jón í al-
mennum tímaritum um bókmenntir og menntamál frá þessum tíma
en greinar birtust í tímaritum á borð við Dowa Kenkyu sem sérstak-
lega fjallaði um börn og barnauppeldi. Hér er einnig um mikilvægan
markhóp að ræða þar sem bæði aðstandendur og lesendur blaðanna
voru áhrifafólk á sviði menntunar og barnamenningar.
Ef marka má af þeim tugum birtinga um Jón frá þeim tíma sem
hann dvaldist í Japan, og liggja til grundvallar þessari umfjöllun,
bendir allt til þess að Japansför Jóns hafi verið mikil sigurför. Þótt
mikið sé til af efni eru þó tvær óþekktar breytur í jöfnunni sem hefði
verið áhugavert að þekkja betur. Í fyrsta lagi er sem stendur ekkert