Þjóðmál - 01.06.2020, Qupperneq 80

78 ÞJÓÐMÁL Sumar 2020
Tosca með de Sabata
Af mörgum frægum hljóðritunum sem Maria
Callas gerði stendur Tosca með Victor de Sabata
upp úr. Hún var gerð á Scala í ágúst 1953 og
skartar auk Callas þeim Giuseppe di Stefano
og Tito Gobbi í aðalhlutverkum. Allir söngvar-
arnir eru í toppformi en þetta er því miður eina
stúdíóhljóðritunin af óperu sem de Sabata
gerði. Það neistar á milli Callas og di Stefano
á upptökunni og Gobbi er eftir minnilegt
ill menni (hann söng hlutverk Scarpia 800
sinnum á sviði). Sú saga er sögð að þegar
Karajan var að hljóðrita fyrri útgáfu sína á Toscu
árið 1962 hafi hann hlustað reglu lega á upp-
tökuna með de Sabata til að fá innblástur.
Mahler með Karajan
Þannig háttar til að Herbert von Karajan
hljóðritaði 9. sinfóníu Mahlers tvisvar sinnum
með skömmu millibili (í bæði skiptin með
Berlínarfílharmóníunni), fyrst 1980 og svo
aftur á tónleikum 1982. Báðar upptökurnar
eru frábærar og margverðlaunaðar en seinni
upptakan hefur vinninginn og er eitt af sjö
undrum veraldar í sögu hljóðritana, svo
vitnað sé í gagnrýnanda breska tónlistartíma-
ritsins Gramophone. Skömmu áður en Karajan
gerði seinni upptökuna hafði hann gengið í
gegnum erfið veikindi og það er eins og þau
hafi dýpkað túlkun hans á verkinu. Árið 1982
lék Berlínarfílharmónían þetta verk undir stjórn
Karajans í Berlín, Salzburg og New York en
hljóðritunin sem gefin var út var gerð á
einum tónleikum í Berlín (general prufan var
að vísu hljóðrituð til öryggis) og hljómsveitar-
leikurinn er fádæma góður.
Elgar með du Pré og Barbirolli
Sjaldan hefur nokkurt einleiksverk verið
samofið flytjanda með sama hætti og selló-
konsert Elgars með breska sellóleikaranum
Jacqueline du Pré. Hún var aðeins tvítug
þegar hún hljóðritaði þetta verk með
Lundúna sinfóníunni (LSO) og Sir John Barbi-
rolli og upptakan sló strax í gegn. Jacqueline
du Pré var einungis 28 ára gömul þegar hún
hætti að koma fram. Þá hafði hún greinst með
MS-sjúkdóminn sem að lokum dró hana til
dauða árið 1987. Hljóðritun hennar á Elgar-
konsertinum hefur hins vegar aldrei hætt að
koma út og hefur ætíð síðan skipað sér í hóp
helstu hljóðritana tónlistarsögunnar.