Þjóðmál - 01.06.2020, Síða 81

ÞJÓÐMÁL Sumar 2020 79
Verdi með Abbado
Flestir kannast við þrjár frægustu óperur Verdis,
Il trovatore, Rigoletto og La traviata, og af þeim
eru til fjölmargar prýði legar hljóðritanir. Færri
þekkja þó meistaraverkið Simon Boccanegra
en þannig vill einmitt til að í hópi bestu
hljóð ritana sögunnar er einmitt upptaka
af því verki, gerð á Scala árið 1977. Hér fer
saman ótrúlegur söngur, hljómsveitarleikur,
hljómsveitarstjórn og upptökutækni sem
gerir upptöku Abbados á verkinu að ómissandi
hluta af tónlistarsafni tónlistarunnenda.
Sögu þráður óperunnar kann að reynast
mörgum ráðgáta en tónlistin, maður lifandi!
Abbado var stundum uppnefndur „lyfja-
fræðingurinn“ á Ítalíu fyrir hversu nákvæmur
hann var (2 mg af forte, 3 ml af pianissimo
o.s.frv.) en það er mikil dýpt í túlkun hans
á þessari perlu Verdis. Ein af eftirlætis-
hljóðritunum mínum.
Wagner með Solti
Hljóðritun Sir Georgs Solti af Niflungahring
Wagners er meðal mest seldu klassísku
hljóðritana í heiminum. Því var einmitt spáð
í öndverðu að þessi hljóðritun, sem gerð var
á tímabilinu 1956-65, myndi einmitt ekkert
seljast en annað kom á daginn. Hringurinn
hafði aldrei verið hljóðritaður í heild sinni
áður í stúdíói, hvað þá í steríó. Á þessum tíma
urðu líka miklar framfarir í upptökutækni sem
gerðu upptökustjóranum, John Culshaw,
mögulegt að hljóðrita þetta risaverk Wagners
á afar sannfærandi hátt. Ekki spillir fyrir að
söngur á upptökunni er fyrsta flokks. Hér
má nefna sem dæmi Kirsten Flagstad, Hans
Hotter, Birgit Nilsson, Christu Ludwig og
Wolfgang Windgassen, en allt voru þetta
söngvarar í fremstu röð á sinni tíð. Vínar-
fílharmónían leikur af fádæma öryggi og
innlifun og öllu saman stjórnar Solti af sama
kraftinum og einkenndi öll störf hans.
Bach með Gould
Kanadíski píanistinn Glenn Gould skiptir
heiminum í tvennt, annaðhvort sverja menn
við leik hans (einkum í Bach) eða þá að hann
þyki einfaldlega tilgerðarlegur (sem hann
gat vissulega verið). Gould hljóðritaði
Goldberg-tilbrigðin tvisvar, fyrst árið 1955 og
svo aftur árið 1981. Fyrri upptakan var fyrsta
hljóðritunin sem Gould gerði fyrir Columbia-
útgáfufyrirtækið og seldist hún gríðarvel,
sem kom á óvart, enda Goldberg-tilbrigðin
ekki vel þekkt á þessum tíma. En það átti eftir
að breytast, eins og túlkun hans á verkinu.
Gould settist aftur við píanóið árið 1981 og
túlkun hans þá er hægari og að því er virðist
gætnari. Fyrri upptökuna er að finna á mörgum
listum yfir helstu hljóðritanir sögunnar en ég
hef alltaf verið hrifnari af seinni upptökunni.
Arían í upphafi (og lok) verksins hefur sjaldan
verið leikin með ljóðrænni hætti (í lúshægu
tempói).
Höfundur er sagnfræðingur.