Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2012, Side 66

Múlaþing
eyjum, hann reif togaraflak við Þorlákshöfn
sumarið 1936 ásamt flokki manna og fékk törn
í atvinnubótavinnu (Síberíuvinnunni) í Flóa í
árslok það ár. Undir forystu Agnars Kofoed-
Hansen var Hallgrímur einn af stofnendum
Svifflugfélags íslands árið 1936, þótt þar
væm samankomnir menn með mjög ólíkar
stjómmálaskoðanir; Hallgrímur var stalín-
isti. Hallgrímur var ritstjóri Rauða fánans,
blaðs Sambands ungra kommúnista og einn
þriggja Islendinga, sem fóru á vegum Komm-
únistaflokks íslands og
börðust í spænska borg-
arastríðinu; hann var á
Spáni 1937-1938. Svo
tók verkalýðsbaráttan
við á ný. Árið 1941 tók
hann á sig sök í Dreifi-
bréfsmálinu. Brezkir
hermenn vom hvattir til
að neita að ganga í verk
Dagsbrúnarverkamanna, Eggert Þorbjamarson.
sem voru í verkfalli. Fyrir að hvetja til slíks
var Hallgrímur ásamt fleimm ákærður fyrir
landráð. Hann og Eggert Þorbjamarson hlutu
15 mánaða fangelsisdóm. Þeir sátu inni í tæpa
11 mánuði. Eftir fangelsisdvöl og sjúkrahús-
vist gerðist hann erindreki Sósíalistaflokksins
og ferðaðist um landið. Einnig varð hann
ritstjóri Landnemans, blaðs Æskulýðsfylk-
ingarinnar. Hallgrímur var prýðilega ritfær.
Eftir hann liggja á annað hundrað greina í
blöðum og tímaritum auk bókarinnar Undir
fána lýðveldisins, en bókin lýsir þátttöku hans
í borgarastyrjöldinni á Spáni. I greininni, sem
hér birtist, segir frá ferð Hallgríms um Aust-
firði haustið 1942, ferð, sem jafnframt varð
hans síðasta og er hulin óvissu.
Hallgrímur tekur Austurland
Stefán O. Magnússon var einn af erindrekum
Sósíalistaflokksins, sameiningarflokks alþýðu.
Stefán var á ferð fyrir
norðan haustið 1942. Á
Húsavík var hringt í hann
úr Reykjavík og honum
sagt, að hann þyrfti
ekki að taka Austur-
land. Hallgrímur Hall-
grímsson væri lagður af
stað og færi austur með
landinu. Líklegast hefur
það verið Eggert Þor-
bjarnarson, sem hringdi. Þarna var Stefáni
snúið við, en meiningin hafði verið, að hann
færi allan hringinn. Nú fór Stefán til Akureyrar
aftur og þaðan með bíl suður, en hann hafði
komið norður með strandferðaskipi. Oft velti
Stefán því fyrir sér seinna, hvað hefði orðið,
ef hann hefði siglt meðfram austurströndinni
þetta haust. Hallgrímur hefði sloppið og hann
sjálfsagt líka? Stefán var formaður Æsku-
lýðsfylkingar Reykjavíkur og ábyrgðarmaður
Landnemans, en Hallgrímur ritstýrði blaðinu.
Þá umgengust þeir stundum hvor annan dag-
lega. „Við vorum ágætis kunningjar, hann var
Stefán O. Magnússon.
64