Bibliotheca Arnamagnæana - 01.12.1957, Qupperneq 18

16
ubundi mål i nyare tid. Der vi har fleire oppskrifter, finst tradisjonen sers
ofte i ymse variantar. Ein parallell til dette meinte ein å finna i i.-s. som
er overleverte i fleire gjerder (tekstutformingar). Desse gjerdene vart
tekne til prov for at sogene hadde levt på folkemunnen, med di ein heldt
dei for oppskrivne ubundi av kvarandre etter folkeleg forteljing2.
Veikskapen ved dette resonnementet er at all denne „folkelege fortel-
jing“ no herre eksisterer som litteratur. Det er farleg å taka ulike gjerder
av i.-s. til vitnemål om ulike munnlege versjonar før ein er heilt viss på
at der ikkje eksisterer beinveges litterær skyldskap mellom dei, m. a. o. at
ikkje gjerdene har utvikla seg frå eit sams litterært opphav eller den eine
frå hi.
Når det gjeld Bandamanna saga, har eg freista nærma meg spørsmålet
gjennom ein allsidig filologisk og litterær analyse av dei overleverte tekst-
ene. Denne analysen måtte naudsynleg draga med seg at ein drøftar kva
som er det mest opphavlege innan tekstene der dei vik av frå kvarandre.
På den måten steig det fram eit klårare bilete av frumsoga, som synte seg
bera tydeleg merke av litterær konstruksjon. Det vart då og naturleg å
knyta til ein serskild del der det er gjort freistnad på å berrleggja dei
viktigaste litterære og folkloristiske røtene som sogeverket er framvaksi av.
Som ein vil sjå, feil arbeidet i tre j amstel te hovuddelar. Kvar hovuddel
representerer ein etterøknad for seg som i føresetnader og oppbygging
stort sett er ubunden av resultata innan dei hine hovuddelane. På den
måten tener dei tre hovuddelane til gjensidig kontroll av kvarandre. Etter
tre skiide vegar har granskinga nådd fram til same hovudresultatet.
OM METODANE
Utgangspunktet for dette arbeidet har vori å taka i bruk reint induk-
tive metodar så langt råd var. Men det viser seg snart at ein ikkje slepp
frå å byggja mykje av provføringa på uprova føresetnader og logiske slut-
ningar. Ein vert nøydd til å slå fast sume ålmenne prinsipp for omdøminga
av einskildtilfella når ein skal avgjera om ei tekst ber merke etter å vera
avstytta eller utvida, like eins når ein skal slå fast kva for ein av to litter-
ære variantar det er som er den opphavlegare.
Ein avgjerande føresetnad for den munnlege forteljing er det at for-
teljaren minnest alt han fortel, anten slik at han berre reproduserer noko
2 Sjå serleg A. Heusler: Die Anfange s. 73; K. Liestøl: Upphavet s. 49-55.