Bibliotheca Arnamagnæana - 01.12.1957, Qupperneq 160

158
som står i strid med kvarandre. Men i røynda er det ikkje slik. Evna til
å gripa den munnlege forma, kvardagsreplikken, har alle dagar vori ein
vanskeleg kunst, som berre meistrar i realistisk prosa har vori i stand til å
rå med. Det fint utvikla litterære og det livsnært munnlege i soga vår
er difor berre to sider ved same sak, vitnar båe om den same høgt drivne
litterære kulturen.
B ber tydeleg merke av å ha vorti til i eit miljø der ein var fortruleg
med såkalla „lærd“ stil. Rettare er det kan henda å seia „lærd stil“ og
„riddarsogestil“, då desse to stilartene ikkje alltid samsvarar. Båe går dei
i hovuddrag attende på latinske stiltradisjonar som er nedarva frå antik-
ken1. Mønstra måtte boklærde islendingar for ein stor del kjenna frå
skulen. Vi veit at både Donats Ars Maiorog Priscians Institutiones
var nytta i opplæringa. Stilkunsten til klassikarar som Cicero, Quintilian
og Augustin, som var velkjende ute i Europa, kan ikkje ha vori framand
for islendingane heller. Attåt den teoretiske stilopplæringa som dei fekk
i skulen, vart dei boklærde fortrulege med latinske stiltradisjonar gjennom
den vanlege lesnaden av alle slag lærd litteratur på latin og på folke-
målet2. Merke etter denne påverknaden tykkjest og gå att i B både i
syntaks og høgre retorisk form.
SYNTAKTISK STRUKTUR
Den ålmenne syntaktiske strukturen er, serleg i M-t, sers ledig
og lytelaus og speglar att den klåre logikken og den litterære hagleiken
som fyller heile sogeverket. Periodane er vanleg stutte og fyndige, med
eit tilvik til hypotaktiske konstruksjonar som tykkjest vera noko sterkare
enn ordinært i i.-s. Nokre stikkprøver kan tena til å illustrera dette.
I den fylgjande lista er oppført talet på alle undersetningar i eit stykke
frå byrjinga av kvar medteken soge, som svarar til 10 sider i G. Jonssons
„Islendinga sogur“:
1 B. M. Olsen i innl. til Den tredje og fjærde grammatiske afhandling i Snorres
Edda s. xvmf; M. Nygaard i Sprogl.-hist. Stud. til. Prof. C. R. Unger; O. Olaf-
sen i No. teol. tidsskr. VIII 43; B. Berulfsen: Kulturtradisjon fra en storhetstid
s. 114-115. Jfr. og S. Bugge: Studier, Første Række s. 14 f; F. Paasche i Symb.
Osloenses XIII; Paul Lehmann i Sitzungsber. d. Bayer. Ak. d. Wiss. Philos.-hist.
Abt. 1937; S. Porsteinsson i Samtid og saga IV 264 f. - Om det kjennskapet ein
hadde til klassikarane mellom dei lærde på kontinentet jfr. t. d. M. Manitius: Gesch.
d. lat. Lit. d. Mittelalt.
2 Om tradisjonelle stilarter jfr. t. d. G. Cederschiold: Svensk stilistik s. 18-27.