Bibliotheca Arnamagnæana - 01.12.1957, Side 234

232
Osp. og omskapinga av Of.s person (jfr. s. 128 og elles bolken om person-
skildringa). Det sikre herredømet som sogemannen har over emnet, viser
seg i det heile klart i den måten han får samtalane til å utvikla seg på (jfr.
s. 215 f). „Tome ord“ og komplimentar er gong etter gong fyrste steget
i ein veldig klimaks.
Eit anna døme på det planfaste i denne sogekunsten kan vi sjå i dei
parallelle skildringane av O.s framgang i kap. 1 og kap. 2. Midt inne i
omtalen av rikdomen og vensælda hans kjem båe stader ein merknad om
likesæla hans for faren. Dette danar kontrast til hitt og held tanken på
tilhøvet til faren levande.
Også på andre måtar førebur sogemannen ting som skal koma fram i
soga mykje seinare, merknader om skipet (63~4.19_2°) og om Våli
(68-9.24-26). Sogemannen tvinnar med ein heil bunt trådar i handa
på ein gong: O.s lagnad, Vålis lagnad og etterpå Osp.s lagnad. Dette er
typisk litterært opplegg. Folkeleg forteljing piar ikkje ha så mange ting
for auga samstundes. Men sogemannen legg alle føresetnader omhugsamt
til rettes som ein dugleg dramatikar som nøye veit kva han stilar mot.
Seinare med får vi av og til små glyttar av den praktiske dugleiken til O.
når det gjeld sjømannsskap og utanlandsferder. Gjennom slike merknader
syter sogemannen for å halda det opphavlege biletet av O. fast for tanken
og gjer det stendig rikare. Han tvinnar framleies fleire trådar utan å
sleppa nokon av dei.
Tidlegare (s. 138f) er vist korleis den psyko-fysiske parallel-
lismen100 er eit hovudmiddel i skildringa av Of.-personen slik han viser
seg på båe tinga. Ikkje i nokor onnor i.-s. er dette kunstmiddelet så dugleg
og konsekvent utnytta som i B. Det ser ein best ved jamføring med den
einaste av dei andre i.-s. der ei sterk personlegdomsomskaping er skildra
på liknande måte, HåvarSar s. Isfirøings (jfr. nedanfor s. 257 f). I Hav. I.
er det store omskiftet over lag sterkt poengtert: Steinjtorr kjenner ikkje
HåvarØr att. Men overgangen kjem brått, då hjelpesmennene er i kjømda
og Bjargey eggjar han. Det heile er som ein eksplosjon kveikt ved ein
gneiste utanfrå, ved „bryning“ av kona etter velkjend soge-oppskrift. Det
nye ved B ligg i to ting. For det fyrste går omskapinga her rolegare føre
seg, etter regelen om gradvis omforming. Etter kvart som planen lukkast
for Of., kjem han i ei onnor sinnsstemning. Men utsjånaden fylgjer ikkje
straks med. Of. spelar. Fyrst då det ikkje lenger er taktisk føremålstenleg
100 Denne neraninga nytta av J. A. Dale (Studiar i A. Garb. sprak og stil s. 93).