Jökull


Jökull - 01.01.2021, Síða 23

Jökull - 01.01.2021, Síða 23
Reviewed research article The explosive, basaltic Katla eruption in 1918, south Iceland II. Isopach map, ice cap deposition of tephra and layer volume Magnús Tumi Gudmundsson1,2, Maria H. Janebo1, Guðrún Larsen1, Thórdís Högnadóttir1, Thorvaldur Thordarson1,2, Jónas Gudnason3 and Tinna Jónsdóttir4 1Nordvulk, Institute of Earth Sciences, University of Iceland, Sturlugata 7, IS-102 Reykjavík, Iceland 2Faculty of Earth Sciences, University of Iceland, Sturlugata 7, IS-102 Reykjavík, Iceland 3Landsvirkjun, Háaleitisbraut 68, 108 Reykjavík, Iceland 4Orkustofnun, Grensásvegi 9, 108 Reykjavík, Iceland Corresponding author mtg@hi.is; https://doi.org/10.33799/jokull2021.71.021 Abstract — Due to poor preservation and lack of proximal tephra thickness data, no comprehensive isopach map has existed for the tephra layer from the major eruption of the Katla volcano in 1918. We present such a map obtained by combining existing data on the thickness of the 1918 tephra in soil profiles with newly acquired data from the 590 km2 Mýrdalsjökull ice cap which covers the Katla caldera and its outer slopes. A tephra thickness of 20–30 m on the ice surface proximal to the vents is inferred from photos taken in 1919. The greatest thicknesses presently observed, 30–35 cm, occur where the layer outcrops in the lowermost parts of the ablation areas of the Kötlujökull and Sólheimajökull outlet glaciers. A fallout location within the Katla caldera is inferred for the presently exposed tephra in both outlet glaciers, as estimates of balance velocities imply lateral transport since 1918 of ∼15 km for Kötlujökull, ∼11 km for Sólheimajökull and about 2 km for Sléttjökull. Calculations of thinning of the tephra layer during this lateral transport indicate that the presently exposed tephra layers in Kötlujökull and Sólheimajökull were respectively over 2 m and about 1.2 m thick where they fell while insignificant thinning is inferred for the broad northern lobe of Sléttjökull. The K1918 layer has an estimated volume of 0.95±0.25 km3 (corresponding to 1.15±0.30×1012 kg) whereof about 50% fell on Mýrdalsjökull. About 90% of the tephra fell on land and 10% in the sea to the south and southeast of the volcano. The volume estimate obtained contains only a part of the total volume erupted as it excludes water-transported pyroclasts and any material that may have been left on the glacier bed at the vents. While three main dispersal axes can be defined (N, NE and SE), the distribution map is complex in shape reflecting tephra dispersal over a period of variable wind directions and eruption intensity. In terms of airborne tephra, Katla 1918 is the largest explosive eruption in Iceland since the silicic eruption of Askja in 1875. INTRODUCTION The eruption of Katla in 1918 (October 12–November 4) with its extensive tephra fallout and a massive jökulhlaup, caused by intense ice melting of the over- lying glacier during the first phase of the eruption, belongs to one of the most prominent natural events that occurred in Iceland in the 20th century. Due to Katla’s proximity to inhabited areas, with its 100 km2 ice-filled caldera beneath the Mýrdalsjökull ice cap, past eruptions with the associated jökulhlaups have had major impact on the neighboring farming dis- tricts (e.g. Thorarinsson, 1975; Larsen, 2000; 2018). For the same reasons, Katla remains one of the most dangerous volcanoes in Iceland (Gudmundsson et al., 2008) calling for large monitoring networks and de- tailed response plans (e.g. Þorkelsson et al., 2005). JÖKULL No. 71, 2021 21
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.