Jökull


Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 23

Jökull - 01.01.2021, Blaðsíða 23
Reviewed research article The explosive, basaltic Katla eruption in 1918, south Iceland II. Isopach map, ice cap deposition of tephra and layer volume Magnús Tumi Gudmundsson1,2, Maria H. Janebo1, Guðrún Larsen1, Thórdís Högnadóttir1, Thorvaldur Thordarson1,2, Jónas Gudnason3 and Tinna Jónsdóttir4 1Nordvulk, Institute of Earth Sciences, University of Iceland, Sturlugata 7, IS-102 Reykjavík, Iceland 2Faculty of Earth Sciences, University of Iceland, Sturlugata 7, IS-102 Reykjavík, Iceland 3Landsvirkjun, Háaleitisbraut 68, 108 Reykjavík, Iceland 4Orkustofnun, Grensásvegi 9, 108 Reykjavík, Iceland Corresponding author mtg@hi.is; https://doi.org/10.33799/jokull2021.71.021 Abstract — Due to poor preservation and lack of proximal tephra thickness data, no comprehensive isopach map has existed for the tephra layer from the major eruption of the Katla volcano in 1918. We present such a map obtained by combining existing data on the thickness of the 1918 tephra in soil profiles with newly acquired data from the 590 km2 Mýrdalsjökull ice cap which covers the Katla caldera and its outer slopes. A tephra thickness of 20–30 m on the ice surface proximal to the vents is inferred from photos taken in 1919. The greatest thicknesses presently observed, 30–35 cm, occur where the layer outcrops in the lowermost parts of the ablation areas of the Kötlujökull and Sólheimajökull outlet glaciers. A fallout location within the Katla caldera is inferred for the presently exposed tephra in both outlet glaciers, as estimates of balance velocities imply lateral transport since 1918 of ∼15 km for Kötlujökull, ∼11 km for Sólheimajökull and about 2 km for Sléttjökull. Calculations of thinning of the tephra layer during this lateral transport indicate that the presently exposed tephra layers in Kötlujökull and Sólheimajökull were respectively over 2 m and about 1.2 m thick where they fell while insignificant thinning is inferred for the broad northern lobe of Sléttjökull. The K1918 layer has an estimated volume of 0.95±0.25 km3 (corresponding to 1.15±0.30×1012 kg) whereof about 50% fell on Mýrdalsjökull. About 90% of the tephra fell on land and 10% in the sea to the south and southeast of the volcano. The volume estimate obtained contains only a part of the total volume erupted as it excludes water-transported pyroclasts and any material that may have been left on the glacier bed at the vents. While three main dispersal axes can be defined (N, NE and SE), the distribution map is complex in shape reflecting tephra dispersal over a period of variable wind directions and eruption intensity. In terms of airborne tephra, Katla 1918 is the largest explosive eruption in Iceland since the silicic eruption of Askja in 1875. INTRODUCTION The eruption of Katla in 1918 (October 12–November 4) with its extensive tephra fallout and a massive jökulhlaup, caused by intense ice melting of the over- lying glacier during the first phase of the eruption, belongs to one of the most prominent natural events that occurred in Iceland in the 20th century. Due to Katla’s proximity to inhabited areas, with its 100 km2 ice-filled caldera beneath the Mýrdalsjökull ice cap, past eruptions with the associated jökulhlaups have had major impact on the neighboring farming dis- tricts (e.g. Thorarinsson, 1975; Larsen, 2000; 2018). For the same reasons, Katla remains one of the most dangerous volcanoes in Iceland (Gudmundsson et al., 2008) calling for large monitoring networks and de- tailed response plans (e.g. Þorkelsson et al., 2005). JÖKULL No. 71, 2021 21
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.