Úrval - 01.09.1970, Side 101

MAÐURINN SEM ÓGNAÐI ELDlNGUNNl
9!)
vísu höfðu innflutnings- og útflutn-
ingsgjöld verið lögð á nýlendurnar
allt frá fyrstu tíð, en þetta var í
fyrsta skipti, sem brezka þingið
hafði x-áðgert að leggja beina innan-
landsskatta á Ameríkumenn, skatta,
er renna skyldu til Englands, en
ekki til nýlendnanna. Orðrómur um,
að slík lagasetning væri í aðsigi,
hafði borizt til nýlendnanna, og
Franklin vissi, að Ameríkumenn
stóðu allir gegn þessari skatt-
heimtuaðferð.
Basnarskjalið til konungs um, að
Pennsylvaníunýlenda yrði leyst
undan yfirráðum Pennættarinnar,
hvarf nú algerlega í skuggann fyrir
þessu geysilega alvarlega máli.
Franklin fylgdist með umræðum í
brezka þinginu dag eftir dag og
ræddi málin þess á milli við áhrifa-
mikla vini sína. En fréttirnar, sem
honum bárust, voru yfirleitt ekki
góðar. Dapur í bragði skrifaði hann
einum vini sínum í Fíladelfíu þessi
orð, jafnvel áður en þingið hafði
samþykkt lagafrumvarpið sem lög:
„Stimpilgjaldslögin verða samþykkt
þrátt fyrir alla þá mótspyrnu, sem
við höfum getað veitt gegn þeim.“
En hann sá ekki fyrir, hversu
snögg viðbrögð nýlendubúa yrðu í
máli þessu. Sumarið 1765 bárust
fréttir um það til Lundúna, að Ame-
ríkumenn vildu alls ekki sætta sig
við nýja gjaldið. Allt norðan frá
Boston suður til Virginíu lýstu ný-
lenduþing og dagblöð því yfir, að
þetta væru ólög hin mestu. Hópar
manna réðust á heimili stimpil-
gj aldsinnheimtumannanna, neyddu
þá til þess að segja af sér. Stundum
voru heimili þeii'ra jafnvel eyðilögð.
Franklin bárust mörg bréf, þar
sem hann var varaður við því, að
mikill uppreisnarandi færi nú sem
logi yfir akur í nýlendunum. Davíð
Hall, útgáíufélagi hans, skrifaði
honum á þessa leið: „Ég vildi, að þú
værir staddur hérna, og samt mundi
ég þá verða hræddur um öryggi
þitt, þar sem andi fólksins er svo
eindregið á móti hverjum þeim, sem
það heldur, að hafi átt hina minnstu
aðild að stimpilgjaldslögunum. Og
það hefur fengið þá flugu í höfuðið,
að þú hafir átt þinn þátt í að semja
þau.“ William Franklin, nýlendu-
stjóri í New Jersey, lýsti yfir van-
þóknun sinni á hinni „skammarlegu
hegðun“ múgsins í Boston og sagði,
að sér þætti leitt að verða að skýra
frá því, að stimpilgjaldsinnheimtu-
maðurinn í New Jersey hefði sagt af
sér.
Hámarki náðu þessi slæmu tíðindi
svo í bréfi frá Deboru Franklin, en í
því skýrði hún manni sínum frá því
á ljósan hátt, þótt illa væri það
stafsett, að hún hefði neyðzt til þess
að verja hendur sínar vegna þessar-
ar afstöðu fólksins. Hún sagði að
hópur manna í Fíladelfíu hefði byrj -
að að ræða um að rífa hús þeirra til
grunna, sem álitnir voru standa að
ólögum þessum. Og Benjamín
Franklin var ofarlega á þeim lista.
„Við breittum einnu herbirgi í
vyrrki,“ skrifaði Debora í bréfi sínu.
„Ég skippulakði so varrnirnar uppá
loffti ettir þí sem hækt var.“ Hún
brást hin versta við, þegar nágrann-
arnir ráðlögðu henni að flýja. „Ég
saggðisst vera allveg vis um, að þú
hevðir ekki gerrt neinnum neit
meinn.“ Til allrar hamingju urðu