Úrval - 01.09.1970, Blaðsíða 102

100
ÚRVAL
margir af vinum Franklins til þess
að koma fjölskyldu hans til verndar.
Þeim tókst að telja um fyrir múgn-
um, og engin hús voru því rifin í
Fíladelfíu.
Hafi Franklin nokkurn tíma ver-
ið í vafa um, hvort það væri vitur-
legt að afnema stimpilgjaldslögin,
þá hefur sá vafi að minnsta kosti
horfið skjótt. Undir ýmsum dulnefn-
um svaraði hann árásum þeim á
Ameríkumenn, sem byrjað var nú
að birta í ensku blöðunum. Einn
bréfritari lýsti störfum Franklins á
þessa leið: „Hann eyðir hverri stund
dagsins í að skýra málið fyrir þing-
mönnunum, lagasmiðum heimsveld-
isins, og þreytist aldrei á að upplýsa
þá, skýra út fyrir þeim, ræða við
þá og þræta við þá.“
Franklin varð glaður, þegar
breytingar voru gerðar á ráðuneyt-
inu og markgreifinn af Rockingham
komst til valda. Rockingham var
ákveðinn andstæðingur stimpil-
gjaldslaganna, og brátt skrifaði
Franklin á þá leið í einu bréfa sinna,
að hann væri að leggja á ráðin um
það með öðrum fulltrúum nýlendn-
anna, hvernig hagkvæmast yrði að
reyna að fá stimpilgjaldslögin af-
numin.
Möguleikarnir á, að lög þessi yrðu
afnumin, virtust að vísu ekki miklir,
en Rockingham ákvað samt að mæla
gegn lögunum í neðri deild þingsins.
Og Franklin va'r einn vitnanna, sem
beðin voru um að taka þar til máls.
Hann sá svo um, að ræða hans hafði
ósvikin áhrif. Með hjálp nokkurra
stuðningsmanna Rockinghams
samdi hann heilan lista af spurn-
ingum og svörum og æfði þær vel
og vandlega. Auðvitað mundu and-
snúnir þingmenn bera fram spurn-
igar, en Franklin ákvað að hætta á
það. og treysta þá á kímnigáfu sína
og orðheppni í svörum sínum. Þ. 13.
febrúar 1766 stóð hann svo frammi
fyrir brezka þinginu.
„AÐ GANGA í GÖMLUM FÖTUM“
„Hvert er nafn yðar og dvalar-
staður?“
„Franklin frá Fíladelfíu.“
Róleg og kyrrlát röddin heyrðist
vel yfir þveran þingsal neðri deild-
ar, þar sem hver bekkur var þétt-
setinn. Þingmenn og gestir þeirra
brugðu glæsiblæ yfir þlngsalinn,
sem var yfirleitt heldur drungaleg-
ur. Það var eins og þar ríkti nú eins
konar frídagsandrúmsloft. Aðals-
mennirnir, sem glitruðu af bláum
stjörnum og gylltum borðum heið-
ursmerkja sinna, stóðu lítt að baki
hertogaynjunum og hirðmeyjunum,
sem sátu þarna á áheyrendapöllun-
um, klæddar satín og knipplingum.
Andlit aðalsmannanna virtust glóa
niður undan púðruðum hárkollum
þeirra.
En maðurinn, sem stóð þarna and-
spænis þeim, bar hvorki orður né
borða. Hann var klæddur samkvæmt
tízku efnaðra enskra kaupmanna, og
hvíta hárkollan hans var eiginlega
komin úr tízku. En Franklin hafði
slíka algera sjálfsstjórn til að bera,
sem mótaði svo allt fas hans, að
tízkuklæðnaður enska heldra fólks-
ins hvarf alveg í skuggann.
Franklin frá Fíladelfíu! Orðin
hljóta að hafa endurómað í huga
hans eins og hljómar hátíðaklukku.
Allt sitt líf hafði Franklin álitið sig