Úrval - 01.09.1970, Qupperneq 105

MAÐURINN SEM ÓGNAÐI ELDINGUNNI
103
hröðum skrefum milli nýlendubúa
annars vegar og hinna brezku
stjórnenda nýlendnanna og fulltrúa
þeirra hins vegar. Franklin gerði
sér grein fyrir því, að hann varð
stöðugt ákafari talsmaður málsstað-
ar allra amerísku nýlendnanna sem
heildar. Þingin í fylkjunum Penn-
sylvaniu, New Jersey og Georgiu
höfðu útnefnt Franklin sem fulltrúa
sinn. (Franklin varð steinhissa, er
hann hlaut þessa útnefningu Georg-
iuþings. Hann skrifaði William syni
sínum, að hann myndi ekki til þess,
að hann þekkti nokkurn mann í
þeirri nýlendu). Árið 1770 útnefndi
þing Massachusettsfylkis Franklin
einnig fulltrúa sinn, en þingmenn
þess fylkis voru þeir uppreisnar-
gjörnustu í öllum brezku nýlendun-
um í Ameríku.
Þessi viðurkenning nýlenduþing-
anna varð síður en svo til þess að
gera hin andamerísku öfl í ráðu-
neytinu hlynntari Franklin og
stefnu hans en áður. Og sama er að
segja um eina hugdettu Franklins,
er hann hrundi nú einmitt í fram-
kvaemd um þetta leyti, en hún var
einkennandi mjög fyrir hans sér-
stæðu kímni. Sem aðstoðarpóst-
málastjóri Bandaríkjanna naut hann
undanþágu hvað snerti burðargiald.
Áður hafði hann merkt bréf sín
þannig: ,,Free B. Franklin“ (Frítt
B. Franklin). En bréfin, sem hann
sendi frá Englandi til Ameríku, fór
hann nú að merkia á þessa leið: ,,B.
Free Franklin“ (en þá fæst merk-
ingin „Vertu frjáls Franklin" úr
orðunum, þegar þau eru lesin þann-
ig: Be Free Franklin. Þýð.).
Hann fór nú einnig að gerast
djarfari í upplýsinga- og áróðurs-
greinum þeim, sem hann skrifaði
fyrir ensk dagblöð. Það leið ekki á
löngu, þar til Hillsborough lávarður,
ráðherra fyrir amerísku nýlendurn-
ar, fór að ráðast gegn Franklin og
skoðunum hans í kvöldverðarboð-
um og klúbbum í Lundúnum. Eftir-
farandi dóm kvað hann upp um
Franklin við mann nokkui-n:
„Franklin er uppreisnarseggur, ó-
eirðaseggur, óvinur þjónustunnar
við konung vorn!“
En Franklin varð aldrei vinafátt.
Hann átti fjölmarga góðvini. Hann
hitti heilan hóp frjálslyndra vís-
indamanna reglulega. Einn þeirra
var Joseph Priestley, sem uppgötv-
aði súrefnið. Og hann tryggði sér
stuðning þeirra við málstað amer-
ísku nýlendnanna í baráttu sinni tii
þess að hafa áhrif á almenningsálit-
ið. Hann hélt einnig áfram að vera
náinn vinur margra áhrifamikilla
aðalsmanna. Þeirra á meðal var
Shelburne lávarður, sem bauð
Franklin oft til óðals síns fyrir utan
L.undúni.
í einni heimsókn sinni hitti
Franklin þar hóp mikilhæfra
manna. sem voru einnig gestir lá-
varðarins. Þar á meðal voru þeir
Isaac Barré ofursti, einn helzti tals-
maður í brezka þinginu fyrir rétt-
indum amerísku nýlendnanna, hinn
frægi leikari Davíð Garrick og Mor-
ellet ábóti, frjálslyndur Frakki. Þeir
Barré og Garrick voru geysilesir
mælskumenn, og því lagði Franklin
lítið til málanna í fyrstu. En svo
„stal Franklin jafnvel senunni“ frá
hinum mikla Garrick með svolítilli
sýningu, sem hann stóð fyrir.