Úrval - 01.09.1975, Blaðsíða 48

46
ÚRVAL
gerst alveg nýlega. En í rauninni
gerðust þessir atburðir fyrir 37 ár-
um, og er sú staðreynd sönnun
þess, hve lengi Oregonbúar hafa
barist fyrir því að halda fylkinu
sínu „íbúðarhæfu".
Þeirri baráttu er samt alls ekki
lokið enn. En síðan þessi fram-
takssemi Oregonbúa varð til þess,
að fram komu fyrstu fylkislög
Bandaríkjanna um hreinsun á ám,
vötnum og höfnum, hafa afrek Ore-
gonbúa á sviði umhverfisverndar
orðið íbúum annarra fylkja Banda-
ríkjanna gott fordæmi og hafa glætt
vonir þeirra um úrbætur.
Tom Garrett, forstöðumaður nátt-
úruverndar á vegum samtakanna
„Vinir jarðar“, sem beita sér mjög
á sviði vistfræði, hefur þetta að
segja: „Oregonfylki er nú á undan
öllum öðrum fylkjum, hvað snertir
framkvæmdir til verndunar nátt-
úrlegs umhverfis og endurbóta, þar
sem það hefur verið skemmt, og
er langt á undan alríkisstjórninni
í þeim efnum.“
Sem dæmi um stuðning almenn-
ings við mengunarvarnir eru
„flöskulög“ Oregonfylkis, en Rich-
ard F. Chambers, sem nú er lát-
inn, átti hugmyndina að þeim.
Chambers, sem var vélasölumaður,
varð ofsareiður, þegar hann sá, að
heilum haug af tómum bjórdósum
og flöskum hafði verið kastað inn
á grasflötina í garðinum hans. Sam-
kvæmt frumkvæði hans var laga-
frumvarp lagt fyrir löggjafarþing
fylkisins um, að banna skyldi notk-
un bjórdósa og flaskna, sem kasta
átti en skila ekki aftur. Framleið-
endur drykkjarvara og umbúða
fyrir þær kæfðu lagaírumvarpið í
fæðingu það árið, En því meir sem
Oregonbúar hugsuðu um málið,
þeim mun betur leist þeim á þessa
hugmynd. Þegar komið var fram á
árið 1971, var stuðningur almenn-
ings við þessa hugmynd orðinn
slíkur, að hann braut á bak aftur
alla mótspyrnu. Fylkisþingið sam-
þykkti lög, sem bönnuðu notkun
bjói'dósa og kröfðust þess, að neyt-
endur mættu skila gegn greiðslu
öllum flöskum og öðrum ílátum úr
plasti, málmi og gleri, sem notuð
væru undir gosdrykki og bjór.
Markmið þessara laga var að fá
fólk til þess að skila umbúðunum
vegna peningagreiðslunnar fyrir
þær fremur en að fleygja þeim af
hirðuleysi, hvar sem það var statt.
Árangurinn hefur orðið stórkost-
legur. Álitið er, að nú sé hent 90%
færri dósum og flöskum undan
drykkjarvörum út um hvippinn og
hvappinn en áður var. „Við erum
í þann veginn að losa okkur við
þann óvana að kasta rusli hingað
og þangað,“ segir John Kadajá, að-
stoðarframkvæmdastjóri þjóðgarða-
og annarra almenningsgarða Ore-
gonfylkis. Hvarvetna þar sem íbú-
ar ýmissa fylkja eru saman komnir
við borðhald úti í náttúrunni, skera
Oregonbúar sig úr að því leyti, að
þeir kasta ekki flöskum og papp
írsrusli frá sér, heldur stinga því
undir bílsætin. Þar sem ekki er um
nein sorpílát að ræða, er það mjög
almennt, að þeir taki ruslið með
sér og geymi það í bílnum, þangað
til þeir koma að næsta ruslíláti.