Úrval - 01.09.1975, Blaðsíða 113

AÐ MISSA MAKA SINN
111
Það eru önnur víti að varast fyr-
ir ekkjur. í fyrsta lagi er ógáfu-
legt að breyta of skjótt um lifn-
aðarhætti. eftir að makinn fellur
frá. Það er alltaf áfall að missa
hann og það, ásamt gauragangin-
um í sambandi við ýmsa hluti, sem
koma þarf í kring vegna fráfalls
hans, kemur í veg fyrir raunhæfa
og skýra hugsun á þeim tíma. Það
getur leitt til óheppilegra gerða.
Eignir eru seldar; börnin tekin úr
skóla; og skipt um dvalarstað.
Ráðleggingum rignir yfir mann á
þessum tíma. Þær eru gefnar af
góðum hug, en henta þér kannski
alls ekki. Þú þarft tíma til að átta
þig. Fjöldi manns sagði mér, að ég
yrði gerð upp, ef ég setti ekki íbúð-
ina okkar á söluskrá, strax í sömu
vikunni og maðurinn minn var jarð-
aður. En kennslukona í skóla barn-
anna minna sagði: „Það er engin
þörf að missa heimilið, þótt börn-
in hafi misst föðurinn." Ég get
seint fullþakkað henni fyrir þessi
orð. Ég flutti ekki, og styrkur minn
felst meðal annars í því að búa í
þægilegu umhverfi, þar sem ég
þekki til.
Annað víti að varast er sektar-
kennd. Ekkjur rifja oft upp marg-
víslega atburði og smátilvik úr for-
tíðinni, sem þeim finnst að betur
hefðu mátt fara með tilliti til til-
finninga eiginmannsins. Það hlýtur
að vera Ijóst, að sjálfsásökun er
ekki til neins gagns nema til að
kvelja viðkomandi.
Margar ekkjur hafa sagt mér, að
þær upplifi skýrt og greinilega and
legar þjáningar, sem þær lifðu fyr-
ir andlát eiginmannsins. Þetta erú
þjáningarfullar kvalir, sem ég hef
heldur ekki losnað við. Ef þetta
hrjáir þig, minnstu þess þá, að líf-
ið gefur okkur öllum óþægilegar
gjafir við og við og það er vesæl-
dómur okkar sjálfra að losa okkur
ekki við þær. Neyddu þig til að
hugsa um fyrri, hamingjuríkari
daga.
En ánægjustundirnar, sem þú
geymir í minningunni, má ekki bera
saman við aðstæður dagsins í dag.
Að dvelja stöðugt við gleði, sem er
löngu liðin, getur verið skaðlegt
fyrir nútíðina. Ekkja verður að
hefja nýtt líf og skilja, að það er
hvorki afneitun né svik við látna
makann. Vinkona okkar, sem gift-
ist aftur, eyðilagði síðara hjóna-
bandið með því að vera sífellt að
bera saman liðna tímann og nú-
tiðina. Eiginmaður númer tvö komst
aldrei með tærnar þar sem sá fyrri
hafði haft hælana. Og það sorglega
við þetta allt saman var, að konan
var í rauninni ekki óánægð með
manninn. Hún var bara ófær um
að greina milli fortíðar og nútíðar.
Margar ekkjur þjást af reiði út
í forlögin, vegna þess að dauði eig-
inmannsins kemur í veg fyrir fram-
tíð, sem þær höfðu óskað sér. Ég
þekki ein hjón, sem gerðu vand-
lega áætlun um hvað þau ætluðu
að gera, þegar eiginmaðurinn kæm-
ist á eftirlaun. Þau spöruðu og
skipulögðu, og svo dó maðurinn.
Ekkjunni fannst botninn detta úr
lífi hennar. En var það svo? Það
fer oft þannig, að stórkostlegir
hlutir, sem við hlökkum til, færa
okkur ekki meiri ánægju en smá-
bros hversdagsins. Líf mitt hefur