Úrval - 01.09.1975, Side 60

58
á færi sameinaðs mannkyns að
leysa. í þeirri aðstöðu held ég að
mun auðveldara verði að tengja
þjóðirnar nánari böndum, af þeirri
ástæðu að vandamálið verður sam-
eiginlegt, því ógnun við líffræði-
legt og félagslegt öryggi er mjög al-
varleg og kemur okkur öllum við.
Tökum til dæmis hættuna á vatns-
skorti. Eða mengunina. Ef hún
verður virkileg ógnun við Evrópu
munum við öll verða neydd til að
taka saman höndum. Og frá því
augnabliki að Evrópa sameinast til
að ná ákveðnu markmiði, mun ein-
ingarandinn eflaust vaxa og breið-
ast út.
— Hvað verður ráðandi í þanka-
gangi framtíðarinnar?
Það sem máli skiptir næstu 50
ár verða ekki heimspekilegar kenn-
ingar, heldur spurningin um hvort
mannkynið er reiðubúið að viður-
kenna umfang uppgötvana sinna.
Á sviði lífeðlisfræðinnar hefur
mannkynið uppgötvað meira á ár-
unum eftir síðari heimsstyrjöldina,
heldur en alla sína tíð þar áður.
Við búum í heimi sem hefur tekið
ótrúlegum breytingum síðan 1870,
veffna hinna stórkostlegu og mörgu
nviu uopgötvana. Fyrri mennins er
liðin. Ef Einstein ætti tal við Vol-
taire, vrði Einstein að útskýra allt.
sam hann segði, því annars myndi
Vol+aire ekki skilja aukatekið orð.
Ef Afoltaire hins vesar ætti við-
’-æðu við heilasan Ágústinus vrðu
h-úr að vísu ekki sammáia, en beir
"æ+n skihð hvor annan. Eg held að
hoð verði uppgötvanirnar sem
-orða grundvöliur hugsana okkar.
ÚRVAL
og munu með því fá varanlega þýð-
ingu.
■—■ Svo málið sé reifað á annan
hátt: Hvaða uppgötvanir verða það
sem allur fjöldinn fær þekkingu á?
Það er nærtæk spurning þar sem
fjöldi uppgötvana okkar eru á mjög
einhæfðum sviðum. En fyrr eða
síðar verða þær minna einhæfar,
því þær munu hljóta nýja og aðra
þýðingu. Þróun hefst til dæmis með
hugmyndafræðilegri greiningu ork-
unnar. Þegar við síðan smíðum
kjarnasprengju er ekki lengur um
hugmyndafræði að ræða, heldur
um mjög áþreifanlegan verknað.
Að auki er margt sem byggist á
stöðugri þekkingaröflun við fram-
kvæmd hlutanna, þar nefni ég til
dæmis allar rannsóknir heilasér-
fræðinga, og það er þess vegna
gefið mál að innan 50 ára mun
mannkynið hafa breytt slíkum
rannsóknum í raunvísindi. Með öðr-
um orðum: f dag getum við auð-
veidlega læknað marga sjúkdóma,
en við vitum ekki ævinlega hvers
vegna. Það vitum við eftir 50 ár.
— Eigið þér við að um bessar
mundir sé blómatími menningar-
innar?
Nei. Við lifum á tímum mikilla
uppgötvana, en hvort þar er um
raunverulegar framfarir að ræða er
ekki lióst. Það var til dæmis mikil
unpgötvun að geta flogið til tung]s-
ms. on t.unglið færir okkur ekkert
áleiðis. Ávinningur tunglævintvrs-
jns hvorki ógnar né þvingar okkur.
Eem uppgötvun þýðir það í raun-
inií' aðeins að brautryðjendurnir