Úrval - 01.09.1975, Síða 64

62
ÚRVAL
vanabundnu hugsun og fölsku
ímyndun að á jörðinni sé ótakmark-
að pláss og ótæmandi auðlegð. Það
er aðeins um að ræða ákveðið rými
og sama gildir um andrúmsloft,
vatn, gróðurmold, námur og aðrar
náttúrlegar auðlindir. Við erum
þegar farin að finna fyrir skortin-
um og erum loks að vakna upp við
þá hrollvekjandi staðreynd, að við
höfum lifað sem nautnaseggir, sem
lokað hafa augunum fyrir framtíð-
arafleiðingum af skammsýni okkar.
Hvað sjáum til dæmis við ame-
ríkumenn umhverfis okkur í dag?
Borgir í niðurníðslu, endalausa vegi
milli ömurlegra bygginga, landslag
sem er hulið úrgangi. Við fyllum
loftið með ólykt og hávaða, fyllum
vötn og ár með skarni og eyði-
leggjum landið fyrir sjálfum okk-
ur og öðrum þeim lífverum, sem
einnig hafa rétt til þess. Þetta er
það sem við höfum afrekað, við
þessir hugmyndaríku og starfs-
glöðu ameríkanar, sem ekki höfum
viljað skilja að það eru takmörk
fyrir allri velmegun.
Og hvað sér umheimurinn þegar
hann lítur til okkar? Hann sér að
við framleiðum meira en nokkrir
aðrir. Enginn nýtir auðlindir jarð-
ar jafn græðgislega og við. En hann
sér líka að við notum og hendum
frá okkur mest allra. Aðeins á ár-
inu 1973 hentum við 40 milljónum
tonna af pappír, 200 milljón hjól-
börðum, 76 milljörðum pappakassa,
38 milljörðum flaskna. 78 milljörð-
um niðursuðudósa, 7 milljónum
bíla.
f dag lifa rúmlega 210 milljónir
manna í Bandaríkjunum, en við
notum meiri orku en þær 500 millj.
manna, sem byggja önnur iðnaðar-
samfélög á jörðinni, þar með talin
lönd svo sem Stóra-Bretland, Þýska
land, Sovétríkin og Japan. Og um
það bil 25% af þeirri orku sem við
framleiðum er eytt til einskis. Satt
að segja sóum við álíka mikilli
orku og Japan notar fyrir sína 107
milljón íbúa. Hve lengi getur þjóð
leyft sér slíka eyðslu á annarra
kostnað?
Mikilvægustu umhverfisvanda-
málin eru ekki vegna tímabund-
inna og tilviljanakenndra ágalla á
efnahag og í félagsmálum iðnaðar-
landanna. Þvert á móti koma þau
af andstæðunum, rótgróinni trú
okkar á því að aukning geti
haldið áfram í það óendanlega, og
skilnings sem er að vakna á, að
auðlindir jarðar eru takmarkaðar
og hugsunarlaus rányrkja GETUR
lagt jörðina í auðn.
Munum við rnegna að draga úr
eða endurskipuleggja allt það, sem
fram að þessu hefur miðað að stöð-
ugri aukningu, og megnum við að
framkvæma grundvallarendurskip-
an á fjármálakerfi okkar? Það
mun hafa í för með sér stórkost-
iegar afleiðingar ekki aðeins fyrir
iðnað, verslun, opinbera stjórn-
sýslu, tekjuhópa og öll alþjóðasam-
skipti, það mun einnig hafa í för
með sér að við verðum að læra
nýjan hugsanagang og lifa á ann-
an hátt, hvert með öðru og með
tilliti til takmarkaðra auðlinda
móður jarðar.
☆